Nguyễn Điệp Hoa kiến tạo một không gian thơ giàu sức gợi, nơi sự tĩnh lặng không khép kín mà mở ra vô vàn tầng nghĩa. Trong vẻ bình thản, giản dị của cảnh vật, người đọc cảm nhận một trường không gian, nơi thiên nhiên hiện hữu trong sự nguyên sơ, đồng thời vang vọng thông điệp vượt khỏi giới hạn ngôn từ.
MAI VĂN PHẤN
“Những bài học lớn
đều không có lời.”
Nguyễn Điệp Hoa
1. Từ viên sỏi
Tập thơ song ngữ Việt – Anh “Những bài học cuộc sống –
Life's Lessons” của Nguyễn Điệp Hoa (NXB Hội Nhà văn, 2025) đến với bạn đọc
bằng tín hiệu lặng lẽ và bền bỉ. Sức hấp dẫn của tập thơ không ở sự xuất hiện
ồn ào, mà toát lên từ con đường riêng tác giả lựa chọn: không vội vàng khẳng
định mình, mà kiên nhẫn chờ đợi cho đến khi trải nghiệm đủ thấm sâu vào suy
nghĩ và cảm xúc. Vì thế, mỗi bài thơ như tấm gương phản chiếu, nơi đời sống nội
tâm hòa cùng nhịp điệu tồn tại, để từ sự giản dị bật lên những âm vang tinh
thần. Tập thơ mời gọi người đọc bước vào khoảng lặng của trải nghiệm, nhận ra
giá trị của kiên nhẫn, của từng khoảnh khắc đời thường, và của những bài học mà
cuộc sống âm thầm ban tặng.
Đây vừa là dấu mốc khởi đầu cho hành trình thi ca của Nguyễn
Điệp Hoa, vừa là cánh cửa mở ra cõi tinh thần được gạn lọc qua năm tháng. Dễ
thấy sự cẩn trọng trong từng lựa chọn của tác giả: từ cấu trúc, ngôn ngữ, nhịp
điệu, đến cách ngẫm ngợi kỹ lưỡng trước khi bày tỏ cảm xúc hay đặt ra những câu
hỏi về thân phận. Những bài thơ trong tập tựa những viên sỏi rơi xuống mặt
nước: cú chạm nhẹ nhàng nhưng lan ra thành nhiều vòng sóng lớn nhỏ, hòa nhịp
vào không gian tĩnh lặng và để lại trong lòng người đọc dư âm khó dứt.
2. Vẻ đẹp thầm lặng
Tập thơ gồm 179 đoạn/ bài thơ được đánh số, với hơn hai mươi
chủ đề: "Tâm trí", "Sự thật", "Thay đổi",
"Tự do", "Ngôn từ", "Thiền", "Niềm
tin", "Chính mình", "Giới hạn", "Gốc",
"Hiện thực", "Sáng tạo", "Tình yêu", "Cái
chết", "Chiến tranh và hoà bình", "Mục đích sống"… Mỗi
chủ đề giống như ô cửa mở ra những khoảng sáng tối của đời sống. Có ô cửa thông
vào miền tĩnh lặng, có ô nhìn ra bão tố, và cũng có ô cửa chỉ hé vệt sáng mong manh,
đủ để soi thấy hình tướng của chính mình trong đó.
Để nhìn ra và cảm nhận trọn vẹn những ô cửa ấy, người đọc
cần chuẩn bị cho mình “những khoảng lặng”, như chính lời nhắn nhủ của tác giả:
GỬI BẠN ĐỌC
Bạn hãy lật từng trang thơ tôi
với từng dòng,
từng bài,
chầm chậm thôi,
kể cả những trang trắng,
vì đọc thơ,
cũng như xem tranh và nghe nhạc,
cần những khoảng lặng.
“Những khoảng lặng” trong thơ Nguyễn Điệp Hoa là không gian
tinh thần, nơi người đọc được mời gọi dừng lại, lắng nghe, chiêm nghiệm...
Chính trong sự chậm rãi ấy, những hình ảnh, câu chữ và nhịp điệu của thơ mới có
thể bừng sáng, soi tỏ đời sống và cõi lòng. Khoảng lặng giúp người đọc nhận ra
nhịp thở tinh tế của thời gian, của cảm xúc, và cả những bài học mà mỗi trải
nghiệm mang lại.
Điều làm nên sức nặng của tập thơ chính là sự giản dị được
chưng cất. Một cánh hoa rụng, ban mai chậm trôi, vệt khói mỏng từ căn nhà cũ…
dưới ngòi bút của Nguyễn Điệp Hoa đã trở thành dấu hiệu, thành điểm chạm, để
người đọc cảm nhận những bài học lớn lao của đời sống. Ở đây, cái nhỏ bé phản
chiếu vũ trụ, cái thoáng qua thành vĩnh cửu, bởi nhà thơ đã đặt trọn vẹn tâm
hồn mình vào những chi tiết tưởng chừng không đáng kể.
"Bạn không thể dừng
một bông hoa đang héo,
mà chỉ có thể đón nhận sự kiện này
như một tất yếu."
(Đoạn thơ 33)
Nhà thơ mời gọi người đọc tiếp nhận hiện thực một cách trực
tiếp, bằng sự tĩnh tại và thấu cảm. Sự giản dị của hình ảnh, cách chưng cất
trong nhịp điệu câu chữ tạo nên sức nặng tiềm ẩn, khiến những khoảnh khắc trở
nên lâu bền trong ý thức người đọc. Khổ thơ gợi mở một cách nhìn thi ca như
hành trình sống: quan sát, chấp nhận, và đồng hành cùng những biến động vốn dĩ
tất yếu, để từ đó tìm thấy sự hòa hợp giữa đời sống và nội tâm.
“Sự thật thường im tiếng,
là chính nó,
và ở đó
cho đến khi người ta thấy nó.”
(Đoạn thơ 13)
Sự im lặng là trạng thái hội tụ của nhận thức và cảm xúc,
nơi mọi chi tiết nhỏ đều có thể trở thành dấu hiệu, gợi mở ý nghĩa. Nhà thơ nhắc
nhở rằng trải nghiệm và sự quan sát thầm lặng là con đường để tiếp cận sự thật
và chính bản thân. Khổ thơ gợi mở cho người đọc một hướng tiếp nhận: không tìm
kiếm lời giải cuối cùng, mà bước vào hành trình tinh thần, nơi mỗi khoảnh khắc
im lặng, mỗi rung cảm nhẹ nhàng, đều có thể soi chiếu và làm giàu thêm nội
giới.
3. Từ thiền tính đến nhân bản
Tập thơ không chỉ dừng lại ở việc chiêm nghiệm bản chất con
người và sự tồn tại, mà còn mở ra không gian tư tưởng, nơi những nguyên lý
thiền và tinh thần phương Đông thấm vào từng câu chữ. Vô thường, vô ngã, và mối
quan hệ giữa bản thể với hiện tượng hiện diện như trải nghiệm sống, như nhịp
thở tinh tế của tâm hồn. Mỗi chuyển dịch trong từng bài thơ đều phản chiếu mối
tương tác giữa con người và thế giới, giữa cá thể và tổng thể, giữa những
khoảnh khắc hữu hạn và dòng chảy vô tận của sự sống.
“Thay đổi chỉ là những đám mây.
Đừng nhìn vào chúng
mà nhìn vào bầu trời!”
(Đoạn thơ 27)
Đó là khoảng dừng, gợi nhắc sự thanh thản và khả năng giữ
vững tâm trí giữa biến đổi tất yếu; đưa người đọc vào trạng thái quan sát chủ
động, để nhận thức về bản thân và thế giới trở nên linh hoạt, giàu nội hàm hơn.
Hai đoạn thơ sau mở ra bản chất của nhận thức và cách con
người tương tác với đời sống; vừa phản ánh trạng thái phồn tạp hay hạn chế của
tâm trí, vừa gợi lên mối tương liên tinh tế giữa nội tâm và thế giới, nơi sự
sáng suốt hay u mê không phải là điều tách biệt mà là kết quả của cách con
người định hướng và nhận diện:
"Cuộc sống là một dòng chảy hỗn độn
vì tâm trí hỗn độn."
(Đoạn thơ 1);
"Sự mù lòa
là tâm trí bị chất đầy
che mất con mắt bên trong."
(Đoạn thơ 2)
Những thi ảnh tạo ra nhịp điệu tư duy, mời gọi người đọc
dừng lại, quan sát, và tự đặt mình vào vị trí của chứng nhân, để nhận ra rằng
trật tự hay hỗn loạn bên ngoài phản chiếu trực tiếp trạng thái bên trong.
Nguyễn Điệp Hoa vừa mời gọi chiêm nghiệm bằng con mắt nội giới, vừa khai mở khả
năng nhận thức, hướng đến một tư thế sống tỉnh thức.
Tập thơ mở ra những suy tưởng nhân sinh phổ quát, đặt các
câu hỏi về tự do, sự thật, giới hạn, tình yêu, cái chết hay mục đích sống –
những vấn đề muôn thuở, vượt khỏi không-thời-gian.
“Tình yêu thương là sự thông thái
vì khi yêu thương
chúng ta luôn làm đúng.”
(Đoạn thơ 139);
"Tình yêu thật sự
không đòi hỏi gì cho mình
vì kẻ yêu có thừa tình yêu.
Họ chính là tình yêu.”
(Đoạn thơ 140)
Tác giả mở ra không gian tư tưởng, vượt qua cảm xúc cá nhân
để trở thành nguyên lý sống và hành động; đồng thời gợi ý rằng tình yêu là
trạng thái hiến dâng và nhận thức sâu sắc về trách nhiệm và sự trọn vẹn trong
mối quan hệ với con người và thế giới. Nguyễn Điệp Hoa mời gọi người đọc suy tư
về mối liên hệ giữa tình cảm và lý trí, giữa cảm xúc và hành động, nơi tình yêu
trở thành con đường nhận thức và sự đồng hành. Đây là cách suy tưởng nhẹ nhàng
nhưng bền bỉ, mở ra khả năng soi chiếu bản thân và hướng đến cách sống hài hòa,
trọn vẹn.
Những nguyên lý sống mà tác giả gợi mở dường như hòa quyện
tự nhiên với quan niệm về vòng tuần hoàn của đời sống, nơi mọi kết thúc đều là
tiền đề cho những khởi sinh:
"Khi một cái cây chết,
đừng tiếc
bởi tinh thần chỉ tạm biệt
để đi vào một mầm cây mới"
(Đoạn thơ 146)
Đó là sự biến chuyển và tiếp nối của đời sống, nơi cái chết
là phần chuyển tiếp trong chu trình vô tận. Nhà thơ gợi nhắc về khả năng thích
nghi và chấp nhận tự nhiên của vạn vật, đồng thời mời gọi người đọc nhận thức
về sự liên tục và vòng tuần hoàn của tồn tại; khơi mở một cảm giác thanh thản
và khả năng tìm thấy ý nghĩa trong sự kết thúc, xem mỗi sự biến đổi là cơ hội
để khởi đầu.
Nguyễn Điệp Hoa có lúc phản tỉnh xã hội hiện đại, phê phán
kinh tế thị trường biến mọi thứ thành hàng hóa, đồng thời cảnh báo sự lạc lối
của con người trong ảo tưởng, kỳ thị, chiến tranh, chia rẽ sắc tộc... Nhờ vậy,
thơ vừa thấm đẫm chiều sâu tâm linh vừa gắn bó chặt chẽ với đời sống đương đại.
“Kinh tế thị trường
biến tất cả thành hàng hoá,
kể cả sự tử tế,
kể cả Thượng Đế."
(Đoạn thơ 111);
“Chiến tranh là con đường đau đớn nhất
để nhân loại học hỏi về tình yêu thương”
(Đoạn thơ 155)
Không gian thơ mở ra như tấm gương phản chiếu lịch sử và
thực tại, mời gọi người đọc suy tư về quyền lực, đạo đức và trách nhiệm trước
các vấn nạn toàn cầu. Nguyễn Điệp Hoa nhấn mạnh sự tỉnh thức và lòng trắc ẩn
như những phương tiện giúp con người giữ thế cân bằng.
Tinh thần nhân bản trong tập thơ lan tỏa qua cái nhìn bao
dung, nâng niu sự mất mát và khơi dậy niềm tin vào khả năng hồi phục của sự
sống. Dù chạm đến cái chết hay bi kịch chiến tranh, thơ Nguyễn Điệp Hoa vẫn
hướng đến khả năng chữa lành, gợi nhắc rằng mỗi trải nghiệm, dù đau thương, đều
ẩn chứa tiềm năng nuôi dưỡng lòng trắc ẩn và sự thấu hiểu. Thơ mời gọi đồng
cảm, nâng đỡ tinh thần, giúp con người nhận ra sức mạnh nội tại, đồng thời nuôi
dưỡng niềm hy vọng vào sự tiếp nối và kết nối giữa các mảnh đời cũng như giữa
cá nhân với toàn thể.
"Tha thứ
là cách để tự chữa lành
những vết thương
bên trong."
(Đoạn thơ 180)
Ý niệm về sự tha thứ được tác giả trình bày như một phương
thức nội tại để giải phóng và chữa lành, vừa dành cho tha nhân vừa cho bản
thân, tạo nên không gian tinh thần nhân văn, trọn vẹn. Đây là điểm kết nhưng
cũng là nhịp dừng gợi mở, mời gọi mỗi người suy ngẫm về sức mạnh tự chữa lành,
về khả năng tái lập sự cân bằng nội tại và nuôi dưỡng lòng vị tha. Khổ thơ mở
ra hành trình thực hành, nơi tri thức, cảm xúc và hành động hội tụ trong tự
giác và ý thức về nhân phẩm.
Điểm đáng chú ý là giá trị tư tưởng trong tập thơ được thể
hiện giản dị trong tinh thần buông bỏ: buông bỏ tham cầu, buông bỏ chấp niệm,
buông bỏ cả sự níu kéo vào cái tôi, để tâm trí trở về trạng thái thảnh thơi và
sáng tỏ. Chính sự giản dị mang thiền tính, đặc biệt là Phật tính, đã làm cho
tập thơ trở thành không gian sáng trong và tĩnh lặng.
“Bạn chỉ tìm thấy chính mình
khi buông bỏ tất cả những gì
bạn cho là chính mình.”
(Đoạn thơ 63)
Nhà thơ mở ra khoảng không của suy tưởng, nơi con người được
mời gọi đối diện với chính mình trong sự thành thật và can đảm. Ẩn sau vẻ giản
dị của câu chữ là tiến trình tinh thần đầy thử thách: đi qua sự mất mát để chạm
đến sự thật sâu xa hơn bên trong. Đó phải chăng là hành trình của nhân loại, đang
tìm về bản thể nguyên sơ, nơi con người hòa nhập với toàn thể. Ý thơ, nhờ thế,
trở thành tín hiệu an nhiên, giúp người đọc tự soi chiếu và tự tin bước đi
trong đời sống nhiều biến động.
Giá trị tư tưởng của “Những bài học cuộc sống” nằm ở khả
năng đưa người đọc vào trạng thái nhận thức thanh thản, nơi những điều giản dị
được nhìn nhận như cội nguồn của ý nghĩa và sức mạnh. Tập thơ mở ra không gian
để chiêm nghiệm, nơi tư tưởng, cảm xúc và hành động hòa quyện, tạo nên sự thăng
bằng nội tâm. Chính sự giản dị nhưng giàu sức nặng đã biến những trải nghiệm
nhỏ bé thành đời sống sinh động, vừa gần gũi vừa vang ngân. Mỗi câu chữ trở
thành nhịp cầu nối đời sống với suy tưởng vượt thời gian, gắn kết con người với
thế giới.
4. Thi pháp của sự giản dị
Không chỉ ở tư tưởng triết lý, “Những bài học cuộc sống” còn
thuyết phục người đọc bằng giá trị nghệ thuật, nơi hình thức tinh giản nâng đỡ
nội dung, để mỗi câu chữ vừa là trải nghiệm thẩm mỹ vừa mở ra hành trình tinh
thần. Xuyên suốt tập thơ, sự giản dị luôn là nền tảng, là bối cảnh, chi phối từ
cấu trúc, ngôn ngữ, đến nhịp điệu. Nguyễn Điệp Hoa lựa chọn những câu chữ ngắn
gọn, tinh lọc nhưng giàu sức gợi, tạo nên nhịp điệu nhẹ nhàng mà sâu lắng. Mỗi
đoạn thơ như được chưng cất cẩn trọng, đủ độ, hài hòa, để dư âm còn lại trong
lòng người đọc kéo dài ngay cả khi trang sách đã khép lại. Không ồn ào, không
hoa mỹ, nhưng mỗi thi ảnh đều trở thành điểm nhấn, như những dấu hiệu tinh tế
dẫn dắt người đọc bước vào những chiêm nghiệm.
“Hai người già
nằm ngược đầu nhau
như những đứa trẻ sinh đôi bị dính
trên những chiếc gối…”
(Đoạn thơ 4)
Hay:
"Bóng tối che đậy,
ánh sáng bóc trần.
Bóng tối chỉ là nơi
ánh sáng chưa chiếu tới."
(Đoạn thơ 172)
Sự giản dị là khả năng biến những chi tiết đời thường thành
điểm tựa cho những suy tưởng rộng lớn. Từ hình ảnh thân mật của đời sống đến
những đối cực giữa bóng tối và ánh sáng, tất cả đều được diễn đạt tinh giản, mở
ra những chiều kích triết lý. Nhờ vậy, mạch thơ vừa giữ được vẻ trong sáng, gần
gũi, vừa gợi mở suy niệm. Đó cũng chính là sức mạnh nghệ thuật của sự giản dị:
lặng lẽ mà ngân vang, khiêm nhường mà giàu sức lan tỏa.
Sự giản dị còn hiện rõ trong cách tác giả dùng ẩn dụ, so
sánh và đối lập, được triển khai nhẹ nhàng, tinh tế, để từ một chi tiết nhỏ bé gợi
mở thành biểu tượng đa nghĩa. Hình ảnh cái chết và sự hồi sinh, được diễn đạt
bằng những câu thơ ngắn gọn: “Khi cái chết gõ cửa/ thì bình minh/ của một cuộc
hồi sinh/ đã tới.” (Đoạn thơ 147). Sự đối lập giản dị mà giàu sức gợi này giúp
người đọc nhận ra tính chu trình của đời sống, mời gọi một thái độ an nhiên
trước sinh-tử. Hoặc trong cái nhìn về hiện tượng và bản thể, nhà thơ viết: “Mọi
lý thuyết về cây/ đều không phải là cây./ Cái cây/ phải mọc lên từ đất/ mới là
cây thật.” (Đoạn thơ 98). Từ hình ảnh cây cụ thể, thơ gợi ra sự phân biệt giữa
khái niệm và thực tại, giữa lớp vỏ lý thuyết và bản chất phong phú. Ở tầng
nghĩa khác, sự giản dị còn được diễn đạt qua nhịp điệu ngắn gọn, xen kẽ khoảng
trắng/ trống, như trong đoạn: “Thời gian/ sẽ lấy đi tất cả/ chỉ để lại cho bạn
khả năng chấp nhận.” (Đoạn thơ 150). Sự lặng lẽ của nhịp thơ tạo nên những điểm
dừng, giúp độc giả tự lắng nghe và đối thoại với chính mình. Nhờ vậy, những câu
chữ giản dị trở thành cánh cửa mở ra suy tưởng về sinh – tử, hiện tượng – bản
thể, hữu hạn – vô thường, để mỗi người tự tìm lấy bài học cho riêng mình.
Một phương diện khác làm nên sức hấp dẫn của tập thơ là khả
năng xây dựng không gian nghệ thuật tĩnh lặng và mở rộng. “Những khoảng lặng”
xuất hiện trong tập thơ không chỉ gợi hình ảnh cụ thể mà còn mở ra không gian
tinh thần. Chính sự giản dị trong hình ảnh, cùng cách gợi mở nhiều tầng nghĩa,
đã khơi dậy trí tưởng tượng và sự đồng sáng tạo nơi người đọc, khiến thơ vừa
mang tính cá nhân, vừa mang âm hưởng chung của trải nghiệm nhân loại.
“Cây im lặng mọc,
lá im lặng rơi,
sao chỉ lấp lánh,
sông bình thản trôi,
mây chỉ bay,
gió chỉ thổi…”
(Đoạn thơ 56)
Nguyễn Điệp Hoa kiến tạo một không gian thơ giàu sức gợi,
nơi sự tĩnh lặng không khép kín mà mở ra vô vàn tầng nghĩa. Trong vẻ bình thản,
giản dị của cảnh vật, người đọc cảm nhận một trường không gian, nơi thiên nhiên
hiện hữu trong sự nguyên sơ, đồng thời vang vọng thông điệp vượt khỏi giới hạn
ngôn từ. Chính nhờ sự tiết chế và giản dị trong diễn đạt, nhà thơ không áp đặt
ý nghĩa mà trao cho độc giả cơ hội tự lắng nghe, tự thấu hiểu. Không gian ấy
vừa tĩnh tại như hơi thở thiền định, vừa rộng mở như vũ trụ, khuyến khích mỗi
người tìm thấy sự kết nối sâu xa giữa đời sống và nội tâm. Chính ở điểm ấy,
không gian thơ của Nguyễn Điệp Hoa trở thành cõi lặng, nơi sự giản dị vừa nâng
đỡ cảm xúc vừa mở ra biên độ vô tận cho chiêm nghiệm và sáng tạo.
Nguyễn Điệp Hoa cũng đặc biệt chú ý đến nhạc tính của câu
thơ. Nhịp thơ của chị thường chậm rãi, tự nhiên, nhưng vẫn có những điểm nhấn,
tạo những rung động tinh tế và bất ngờ. Nhờ vậy, người đọc không chỉ “nghe” mà
còn “cảm” được thông điệp. Những câu thơ giản dị mà dày dặn ý nghĩa đã kết nối
hình thức với nội dung, để tác phẩm trở thành một trải nghiệm thẩm mỹ toàn
diện: vừa thưởng thức ngôn từ, vừa chiêm nghiệm tư tưởng, vừa cảm nhận nhịp
điệu sự sống.
“Trong bản đại hoà tấu của Cái-Toàn-Thể,
nếu bạn hiểu bạn chỉ là một nhạc công
trong dàn nhạc
của Thượng Đế,
liệu bạn có dám chơi sai
dù chỉ một phần mười móc bốn?”
(Đoạn thơ 39)
Đó là cái nhìn giản dị mà thấu triệt về vị trí con người
trong vũ trụ: chỉ là một phần nhỏ trong tổng thể bao la, nhưng sự hiện diện ấy
vẫn chất chứa trách nhiệm và ý nghĩa. Tính triết lý được chuyển tải bằng hình
ảnh quen thuộc, cụ thể, khiến người đọc dễ dàng tiếp nhận. Ở đó, sự khiêm
nhường hòa quyện với tự ý thức, mở ra cảm hứng sống tỉnh thức và trọn vẹn.
Có thể nói, giá trị nghệ thuật của “Những bài học cuộc sống”
nằm ở việc biến sự giản dị thành một thi pháp độc đáo: giản dị để đạt tới tinh
túy, buông bỏ để hòa nhập toàn thể, trống rỗng để dung chứa tất cả. Đây là sự
kết hợp hài hòa giữa vẻ khiêm nhường và chiều sâu tư tưởng, khiến tập thơ vừa
mang tính cá nhân vừa mang giá trị phổ quát.
Điều tôi muốn nói thêm về cách Nguyễn Điệp Hoa đặt tên cho
tập thơ này: “Những bài học cuộc sống”. Sau khi đọc kỹ tập thơ, tôi càng thích
nhan đề này hơn, một cái tên tưởng chừng đơn sơ, “đặt mà như chưa đặt”. Bởi lẽ,
trong sự giản dị đến không thể giản dị hơn, lại ẩn chứa sự thấu hiểu: những gì
lớn lao nhất của đời sống thường bắt đầu từ cái nhỏ bé, bình dị. Tên sách không
phô trương, không gợi sự tò mò cầu kỳ, nhưng càng đọc nội dung sách, người ta
càng thấy nó chính xác, như một lời nhắc nhở âm thầm: cuộc sống vốn dĩ là một
lớp học, và từng khoảnh khắc, từng trải nghiệm chính là một bài học. Tên gọi
ấy, nhờ vậy, không chỉ bao quát tinh thần của tập thơ, mà còn mở ra một cách
đọc, một thái độ tiếp nhận: lặng lẽ quan sát, khiêm nhường lắng nghe, và kiên
nhẫn chiêm nghiệm.
Tập thơ “Những bài học cuộc sống – Life's Lessons”, do tác
giả tự chuyển ngữ sang tiếng Anh, vừa giữ được sự trong sáng, giản dị của
nguyên tác, vừa mở rộng biên độ tiếp nhận tới bạn đọc quốc tế. Đọc thơ, tôi cảm
nhận Nguyễn Điệp Hoa là một người lặng lẽ, khiêm nhường. Chị là phu nhân của
nhà thơ Đặng Huy Giang, là mẹ của hai nhà thơ tài năng Phương Đặng và Đặng Chân
Nhân. Có lẽ, tôi không cần nói thêm về gia đình thi sĩ đặc biệt này, bởi chính
tác phẩm của họ đã minh chứng cho sức sống bền bỉ của thi ca trong đời sống hôm
nay.
5. Mở rộng và lắng sâu
Từ hiện tượng đến vẻ đẹp thầm lặng, từ giá trị tư tưởng đến
nghệ thuật, thơ Nguyễn Điệp Hoa đã khơi mở nguồn cảm xúc và suy tưởng mới lạ,
tạo nên dư âm lâu bền trong tâm thức người đọc. Sự lựa chọn con đường lặng lẽ,
không phô trương giúp thơ chị chạm tới bản chất của trải nghiệm đời sống: giản
dị trong biểu đạt nhưng giàu khả năng gợi mở. Ở đó, người đọc không chỉ tiếp
nhận những bài học từ cuộc sống mà còn được dẫn dắt đến những tầng nghĩa rộng
lớn hơn, nơi cái riêng hòa quyện cùng cái chung, nơi những chi tiết nhỏ bé trở
thành ký hiệu của một đời sống tinh thần phong phú. Nhờ vậy, Nguyễn Điệp Hoa đã
góp thêm tiếng nói đáng tin cậy và giàu cá tính cho thơ Việt đương đại. Cái
giản dị không chỉ là vẻ ngoài ngôn từ, mà trở thành sức mạnh nội tại, khiến thơ
chị chạm đến tầng sâu cảm xúc và mở rộng chiêm nghiệm.
Đọc thơ Nguyễn Điệp Hoa, ta cảm nhận như hòa vào dòng chảy
bất tận, nơi mỗi trang sách gợi ra bài học, giản dị mà thấm sâu. Sự giản dị và
vang động ở đây trở thành điểm khởi phát hành trình tự lắng nghe, quan sát và
thấu cảm đời sống. Giá trị lớn nhất mà tập thơ mang lại chính là lời mời gọi
sống chậm và tỉnh thức – để nhận ra rằng cái đẹp và ý nghĩa vẫn đang âm thầm
nảy nở trong từng khoảnh khắc của cuộc sống. Và vì thế, hành trình của thơ chưa
bao giờ kết thúc; nó tiếp tục vang ngân trong tâm tưởng người đọc, để mỗi lần
đọc, lại thêm một lần khởi sinh những cảm nhận mới.
Trong dư âm ấy, người đọc không chỉ thấy bóng dáng của nhà
thơ, mà còn soi thấy chính mình: những trăn trở khôn nguôi, những câu hỏi chưa
lời đáp, những hy vọng và niềm tin vẫn chờ được nuôi dưỡng. Thơ, vì thế, vừa là
tiếng nói cá nhân, vừa kết nối giữa các thế hệ, giữa những tâm hồn xa lạ, giữa
con người và thế giới. Và có lẽ, điều quan trọng nhất là nó khơi dậy trong mỗi
chúng ta khát vọng lặng lẽ nhưng bền bỉ: khát vọng sống trọn vẹn và yêu thương chân
thành.
Hải Phòng, 9/2025
