Nghệ sĩ Nhân dân Tường Vi vừa qua đời ở tuổi 87, không chỉ để lại nỗi nhớ về tiếng hát cao vút, mà còn để lại nhiều ca khúc do bà sáng tác.
Nghệ sĩ Nhân dân Tường Vi qua đời chiều 11/5 tại Đà Nẵng,
sau một thời gian dài lâm bạo bệnh. Linh cữu của bà được quàn tại Nhà tang lễ Bệnh
viện Quân y 17. Lễ viếng Nghệ sĩ Nhân dân Tường Vi bắt đầu từ 7 giờ ngày 14/5,
sau đó được an táng tại Nghĩa trang Quân khu 5.
Nghệ sĩ Nhân dân Tường Vi có họ tên đầy đủ là Trương
Tường Vi, sinh ngày 19/8/1938 tại Tam Kỳ, Quảng Nam. Năm 1954, bà tập kết ra Bắc,
ban đầu làm y tá ở Viện Quân y 108, rồi chuyển sang phục vụ ở Đoàn ca múa Tổng
cục Chính trị.
Năm 1965, Nghệ sĩ Nhân dân Tường Vi đám cưới với nhạc
sĩ quân đội Trần Chương (tác giả ca khúc nổi tiếng “Con trâu sắt”) lớn hơn 2 tuổi.
Cuộc hôn nhân của họ kéo dài 20 năm, và có một con trai là nhạc sĩ Trần Hùng
sinh năm 1967.
Nghệ sĩ Nhân dân Tường Vi thể hiện thành công nhiều ca
khúc cách mạng như “Tiếng đàn Ta Lư”, “Em là hoa pơ lang”, “Người con gái sông
La”… Đặc biệt, với ca khúc “Cô gái vót chông”, Nghệ sĩ Nhân dân Tường Vi đã
mang đến nhiều cảm xúc khó quên cho người nghe trong và ngoài quân đội.
Sau 40 mươi năm mặc áo lính, Nghệ sĩ Nhân dân Tường Vi
nghỉ hưu với cấp bậc trung tá, và góp phần đào tạo nhiều ca sĩ tài danh. Đồng
thời, Nghệ sĩ Nhân dân Tường Vi thành lập Trung tâm nghệ thuật Tình Thương tại
Hà Nội, Đà Nẵng và Quảng Nam để nuôi dưỡng và dạy nhạc cho trẻ em có hoàn cảnh
kém may mắn.
Nghệ sĩ Nhân dân Tường Vi sở hữu giọng nữ cao màu sắc
trữ tình (lirico coloratura soprano) rất hiếm có trong lĩnh vực thanh nhạc. Tuy
nhiên, ngoài vai trò ca sĩ, ít ai để ý Nghệ sĩ Nhân dân Tường Vi còn là một nhạc
sĩ.
Trong hơn chục ca khúc mà Nghệ sĩ Nhân dân Tường Vi đã
sáng tác, không thể không kể đến ba ca khúc tiêu biểu. Thứ nhất là ca khúc đầu
tay “Quê hương anh là biển cả”, được Nghệ sĩ Nhân dân Tường Vi sáng tác năm 1956
dành cho mối tình đầu của mình: “Như con chim hải âu bay trên sóng nước bạc đầu/
Đêm nay anh lướt đi trên sóng xô mạn tàu/ Như con chim hải âu bay trên sóng nước
dạt dào/ Anh đi mang trái tim này thiết tha tình thương/ Biển là quê hương,
pháo hạm là nhà/ Biển hát ca ru tâm hồn chúng ta”.
Thứ hai là ca khúc “Phi đội ta xuất kích”, được Nghệ
sĩ Nhân dân Tường Vi viết tặng lực lượng không quân. Đến hôm nay, ca khúc “Phi
đội ta xuất kích” vẫn là bài hát được biểu diễn thường xuyên ở các hội diễn
chuyên nghiệp: “A, ta bay qua sông Thương, Hồng Hà/ Nghiêng cánh chào Hà Nội
vinh quang/ A, ta yêu sao những con người/ Những thôn làng lập chiến công vang/
Lời Bác mang trong tim như tiếng mẹ hiền/ Đã theo ta hòa bay xa trong tình yêu
đất nước bao la”.
Thứ ba là ca khúc “Ðời cho em những nốt nhạc vui”, được
Nghệ sĩ Nhân dân Tường Vi viết riêng cho những đứa bé vượt lên số phận bất hạnh
ở Trung tâm nghệ thuật Tình Thương mà bà dồn hết tâm huyến vun đắp: “Rồi mai
đây, rồi mai đây những nốt nhạc vui/ Cùng bay cao, cùng bay xa tới những tầng
mây/ Tàu xa khơi, biển ru em khúc hát dân ca/ Càng yêu thiết tha đất nước em Việt
Nam hiền hòa”.
Bây giờ, Nghệ sĩ Nhân dân Tường Vi không còn nữa,
nhưng tiếng hát cao vút của bà vẫn ở lại và những ca khúc do bà sáng tác vẫn ở
lại cùng những người yêu âm nhạc Việt Nam.
PHẠM TUẤN
