‘Tiếng thét câm lặng’ được xuất bản tại
Việt Nam giúp độc giả hiểu thêm sự nghiệp tác giả đoạt giải Nobel văn chương Oe
Kenzaburo đã qua đời năm ngoái ở tuổi 88.
“Tiếng thét câm lặng” là tác phẩm tiêu biểu,
góp phần đưa đến giải Nobel Văn chương năm 1994 cho nhà văn Oe Kenzaburo
(1935-2023). “Tiếng thét câm lặng” có thể xem như một tiếng thét vô hình, là biểu
tượng cho những cảm xúc sâu kín và nỗi đau không thể diễn tả bằng lời nói. “Tiếng
thét câm lặng” khơi gợi một cảm giác bất an và nỗi đau tiềm tàng, đồng thời mở
ra những cơ hội cho việc suy ngẫm về ý nghĩa của cuộc sống và con người.
Trong cuộc tọa
đàm vừa diễn ra tại TP.HCM, nhà nghiên cứu Nhật Chiêu cho rằng “Tiếng thét câm
lặng” là kiệt tác, có thể sánh ngang với “Trăm năm cô đơn” của
Gabriel García Márquez. Trong cuốn
sách này, Oe Kenzaburo cho thấy một cái nhìn sâu sắc vào sự thay đổi văn hóa và
xã hội của Nhật Bản trong thời kỳ chuyển giao văn hóa. Mặc dù có nền văn hóa và
lịch sử làm nền tảng, tác phẩm không ngần ngại khám phá những chủ đề phức tạp
như tình bạn, tình yêu và mối quan hệ giữa con người.
Nhà văn Oe Kenzaburo (1935-2023) là một
trong những tác gia lớn của văn học Nhật Bản. Ông là nhà văn Nhật Bản thứ hai
đoạt giải Nobel Văn chương vào năm 1994, sau Kawabata Yasunari. Theo hội đồng
giải thưởng Nobel văn chương, những tác phẩm của Oe Kenzaburo “đã tạo ra một thế
giới nhuốm màu tưởng tượng bằng thi ca. Ở đó đời người và thần thoại hòa quyện
làm một, mở ra những cảnh tượng lột tả cái khốn cùng của con người hiện đại, và
làm khuấy động tâm can độc giả”
Oe Kenzaburo bắt đầu sự nghiệp văn học
của mình vào những năm 1950 khi còn là sinh viên Đại học Tokyo, chịu ảnh hưởng
mạnh mẽ từ văn học đương đại ở Pháp và Hoa Kỳ. Tác phẩm đầu tay của ông được xuất
bản vào năm 1957, đưa ông ngang tầm với giới văn chương danh giá Nhật Bản lúc bấy
giờ. Năm 23 tuổi, với tiểu thuyết “Nuôi thù”, ông đã nhận được giải thưởng
Akutagawa, một giải thưởng văn học lớn hàng năm của Nhật Bản.
Trong suốt sự nghiệp, các tác phẩm của
ông là sự khám phá một cách trực diện vào các chủ đề phức tạp và gây tranh cãi.
Những câu chuyện của ông thường đề cập đến lịch sử đầy biến động của Nhật Bản,
các vấn đề như Thế chiến thứ hai hay cuộc khủng hoảng bản sắc sau chiến tranh của
đất nước. Chưa dừng lại ở đó, các tác phẩm của Oe Kenzaburo thường đi sâu vào
các chủ đề cá nhân, được lấy cảm hứng từ trải nghiệm của chính ông với tư cách
là cha của một đứa con khuyết tật.
“Tiếng thét câm lặng” được xuất bản lần
đầu vào năm 1967 và đặt trong bối cảnh Nhật Bản sau Thế chiến thứ hai, một thời
kỳ chính trị và xã hội đầy biến động. Oe Kenzaburo đã khéo léo thể hiện những
thay đổi của xã hội Nhật Bản trong thời kỳ này thông qua câu chuyện về một ngôi
làng xa xôi, nơi mà những mâu thuẫn, bí ẩn và sự bất công bắt nguồn từ sâu thẳm
tâm hồn con người.
Cuốn sách được đánh giá là một tác phẩm
nghệ thuật tinh tế đã thể hiện được sự tương phản phức tạp giữa cá nhân và xã hội,
giữa cá nhân và quá khứ của chính mình. Một trong những đặc điểm nổi bật của cuốn
sách là việc Oe Kenzaburo tạo ra một không gian văn hóa đậm chất Nhật Bản, với
những truyền thống, tín ngưỡng và mâu thuẫn tâm lý đặc trưng. Ngôn từ của ông
không chỉ là một công cụ để diễn đạt câu chuyện mà còn là một cách để khám phá
sâu hơn về tâm trạng của nhân vật và tình hình xã hội. Những nhân vật trong “Tiếng
thét câm lặng” thường đối mặt với những khó khăn của bản thân, về quá khứ và
tương lai của họ, thể hiện sự đau đớn và mất mát một cách chân thực.
Tác phẩm kể về một nhóm những người trẻ
trở về ngôi làng quê nhỏ bé của họ sau khi trải qua nhiều năm sống ở thành thị.
Khi trở lại, họ phát hiện ra rằng ngôi làng đã thay đổi và phát triển một cách
bất thường, và họ phải đối mặt với các vấn đề xã hội, văn hóa phức tạp.
Sau những cú sốc tinh thần dồn dập: đứa
con mới chào đời bị thiểu năng trí tuệ, vợ sa vào nghiện rượu để khỏa lấp nỗi
buồn, bạn thân tự tử theo một cách vô cùng ám ảnh, Nedokoro Mitsusaburo cùng với
người em trai Takashi trở lại ngôi làng thời thơ ấu, nơi bí mật gia đình và các
sự kiện trong quá khứ bắt đầu lay chuyển cuộc sống của họ. Hai anh em đối mặt với
bóng tối của riêng mình và gánh nặng của lịch sử gia đình, dẫn đến một kết cục
bi thảm.
Một trong những yếu tố quan trọng của
cuốn sách là việc Oe Kenzaburo khám phá tâm trạng và ý niệm về bản thân của
nhân vật chính thông qua việc sử dụng nghệ thuật tự sự. Oe Kenzaburo sử dụng
ngôn từ sắc bén để tạo nên một tác phẩm đầy ấn tượng, gợi mở về sự cô đơn, mất
mát và hy vọng.
Bên cạnh đó, cuốn sách phản ánh sự sụp
đổ của những giá trị truyền thống và sự đổi mới của xã hội Nhật Bản trong thời
kỳ hậu chiến tranh. Oe Kenzaburo không ngần ngại khám phá những đề tài nặng nề
như tội ác, sự cô đơn và tự sát, tạo nên một tác phẩm đầy tính nhân văn và đậm
tính triết học.
