Tập thơ ‘Đồng sen tàn’ của nhà thơ Nguyễn Phúc Lộc Thành là tác phẩm duy nhất được Hội Nhà văn Việt Nam trao tặng Giải thưởng thơ năm 2023.
“Đồng sen tàn” do NXB
Hội Nhà Văn ấn hành tháng 9/2023. Tập thơ “Đồng sen tàn” chia làm 3 phần, mỗi phần 36 bài
lục bát, gồm “Đồng sen tàn”,
“Mùa sấu rụng” và “Tháng sáu”. Nhà thơ Nguyễn Phúc Lộc Thành cho biết, ông chỉ mất khoảng 50 ngày
để hoàn thành từng phần. Tính toán chi li, tập thơ “Đồng sen tàn” được viết
trong 150 ngày.
Nhà thơ Nguyễn Phúc Lộc Thành sinh năm 1964 tại Hà Nội.
Ông từng tốt nghiệp Trường Viết văn Nguyễn Du khóa 1993-1997, đồng môn với các
tên tuổi Dạ Ngân, Nguyễn Quyến, Đặng Thị Thanh Hương, Đào Phong Lan… Ông có một
tiểu thuyết và một tập truyện ngắn, trước khi chuyển sang kinh doanh khá thành
công với thương hiệu taxi tải Thành Hưng.
Sau hai thập niên tung hoành thương trường, nhà thơ
Nguyễn Phúc Lộc Thành quay lại sáng tác và công bố hàng loạt tác phẩm “Giấc mơ
sông Thương”, “Chiều”, “Chân quê”. Năm 2022, nhà thơ Nguyễn Phúc Lộc Thành tung
ra bộ trường thiên tiểu thuyết “Cõi nhân gian” 8 tập với 2000 trang in.
Nhà thơ Nguyễn Phúc Lộc Thành chia sẻ, ông
không tự minh định sở trường của mình. Khi viết thơ, hoặc văn xuôi, ông đều thấy
ngòi bút trơn tru với tốc độ viết cực kỳ nhanh, dù độ khá của từng thể loại
khác nhau.
Từ bộ tiểu thuyết trường thiên “Cõi nhân
gian” đến tập thơ lục bát “Đồng sen tàn”, nhà thơ Nguyễn Phúc Lộc Thành lý giả:
“Với “Cõi nhân gian”, thì việc quản lý cả trăm nhân vật, liên kết các sự kiện
trong một tuyến tính, trong một bố cục chặt chẽ và liên hoàn là hết sức khó
khăn. Nó đòi hỏi ngòi bút luôn phải vừa tỉnh táo, khoa học, mạch lạc, khúc chiết,
nhưng lại phải viết trong trạng thái thăng hoa, nhằm nuôi giữ ngọn lửa cảm xúc
trên từng trang viết. Tóm lại vẫn phải giữ “trái tim nóng và cái đầu lạnh” của
một nhà quản trị mới quản lý được một số lượng lớn nhân vật như vậy.
Với “Đồng sen tàn”, lục
bát của tôi phá cách hơn so với lục bát truyền thống. Tôi sắp đặt cấu trúc, nhịp
điệu, và sử dụng ngôn từ theo một tư duy mới, tạm gọi là tư duy lục bát mới.
Tôi cố tình không thực hiện theo luật bằng trắc của lục bát truyền thống. Tôi
ngắt nhịp, tạo nhịp điệu mạnh mẽ hơn so với lục bát cũ, nhằm nhấn mạnh chuyển tải
ý nghĩa của câu thơ đến người đọc”.
Tập thơ “Đồng sen tàn” của Nguyễn Phúc Lộc Thành cùng
tập thơ “Thanh không” của Tranh Thanh và tập thơ “Ngoài mây trời đầy trống vắng”
của Đoàn Văn Mật là ba tập thơ vào chung khảo giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam
năm 2023. Kết quả cuối cùng, tập thơ “Đồng sen tàn” được vinh danh.
“Đồng sen tàn” là tác phẩm của một người viết có nghề, tự tin về khả năng làm chủ cảm xúc
lẫn làm chủ kỹ thuật. Bằng sự trân trọng thể thơ truyền thống, tác giả chọn chủ
đề nhất định như một “đơn đặt hàng” để thử thách bản thân trong quá trình lập
ý, dựng câu, dụng chữ.
Thơ lục bát vốn luôn
giăng bẫy vần điệu, để tác giả nào mất cảnh giác sẽ sa đà vào nhịp nhàng dễ
dãi. Nguyễn Phúc Lộc Thành nhờ phẩm chất thi sĩ đã vượt qua trở ngại ấy, tạo
cho mình một lối riêng: “Tôi ngồi canh tiếng chân quen/ Như con nghê đá phục bên sân đình/ Lặng nghe từ phía bình minh/ Hình như có cánh sen mình đang rơi”.
Nhà thơ Nguyễn
Phúc Lộc Thành không cách tân lục bát, không làm đứt gãy câu thơ để lạ hóa lục
bát, mà tuân thủ niêm luật tối đa theo cách “bình cũ rượu mới”. Lục bát Nguyễn Phúc Lộc Thành có ưu điểm ở sự tràn đầy hứng
khởi quăng bắt từ câu đầu đến câu cuối. Nói cách khác, hơi thơ đắm đuối làm nên
sự rung lắc khác biệt cho lục bát Nguyễn Phúc Lộc Thành: “Nhẹ
thôi, em, hãy lựa mình/ Cho
ta vừa khít cuộc tình trăng sao/ Cho
em gượng chút hồng đào/ Để
mai còn úa nốt vào trong nhau”.
Trong 3 phần
của tập thơ “Đồng sen tàn”, tổng
cộng 108 bài, thì phần “Mùa sấu rụng” vượt trội về sức quyến rũ với những ai
yêu thích thơ lục bát. Ở phần “Mùa sấu rụng”, Nguyễn Phúc Lộc
Thành dùng phương pháp xóa mờ khoảng
cách giữa thực và ảo, để những chi tiết đời thường chìm vào bảng lảng sương
khói mông lung. Có thể nhận ra điều này qua những câu thơ chấp chới không rõ
vui buồn, từ sự bịn rịn “Đêm nay thôi bế thôi bồng/ Tình tan như sắc cầu vồng cuối mưa/ Ngập ngừng em bước lên chùa/ Còn nghe thấy tiếng mõ khua rụt rè” đến sự chia lìa “Ta theo mùa sấu ra đi/ Riêng em ở lại vu quy cùng ngày/ Giữa ta một khoảng trời chay/ Cách nhau chỉ nửa bàn tay muộn phiền”.
Tập thơ “Đồng sen
tàn” góp thêm một sắc thái cho thể thơ lục bát Việt, từ ý tưởng nghệ thuật đến
thực hành biểu đạt. Nhà thơ Nguyễn Phúc Lộc Thành không lắt léo ngôn ngữ mà uyển chuyển
tâm tư để câu sáu và câu tám vận hành khéo léo và tự nhiên: “Ta
về trồng mấy hàng si/ Đêm
trôi trên những sợi khuy không cài”./.
TUY HÒA
