Nhà Đông phương học, nhà khoa học chính trị quốc tế Elena Suponina, đã trả lời những câu hỏi của phóng viên báo Sự Thật Thanh Niên – Nga về diễn biến xung đột mới giữa Palestine-Israel.
1-Bản chất của cuộc xung đột Palestine- Israel là gì và tại sao
hơn nửa thế kỷ vẫn chưa được giải quyết?
-
Sau Thế chiến thứ hai, Liên Hợp Quốc quyết định thành lập ở các vùng lãnh thổ
lân cận nhà nước Do Thái Israel và nhà nước Ả Rập Palestine cận. Nhưng điều này
chỉ có thể thực hiện được trên giấy tờ. Trong một số cuộc chiến tranh Ả Rập- Israel, Israel đã chiếm
đóng phần lớn lãnh thổ được phân bổ để thành lập Palestine.
Vào những năm 1990, một bước đột phá ngoại
giao đã xảy ra và Chính quyền Dân tộc Palestine được thành lập, với triển vọng
phát triển thành một nhà nước chính thức. Tuy nhiên, điều này đã không cho đến
nay không được thực hiện. Xung đột giữa Israel và Palestine là cuộc đấu tranh
giành lãnh thổ và nguồn tài nguyên hạn chế.
Có các mỏ khí đốt ở vùng ven biển của Dải
Gaza và các mỏ dầu đang được tìm kiếm ở Bờ Tây sông Jordan. Ngoài ra, đây còn
là cuộc tranh giành các đền thờ tôn giáo. Jerusalem là vùng đất thánh và là nơi
linh thiêng đối với các đại diện của Do Thái giáo, Cơ đốc giáo và Hồi giáo. Người
Israel coi thành phố này là thủ đô của họ. Người Palestine cũng cho rằng ít nhất
phần phía đông của Jerusalem phải trở thành thủ đô của nhà nước họ. Mỗi bên chứng
minh trường hợp của mình. Theo tôi, bây giờ không thể dung hòa được những quan
điểm này.
2. Hamas và Hezbollah là ai?
- Hamas
là một nhóm Hồi giáo Palestine mà Hoa Kỳ và nhiều nước châu được coi là khủng bố
ở Israel. Nga không tán đồng như vậy. Tổ chức này không nằm dưới sự kiểm soát của
Chính quyền Quốc gia Palestine. Các chiến binh của nhóm này đã nhiều lần thực
hiện các cuộc tấn công vào lãnh thổ Israel, nhưng trong những năm gần đây, họ
tuyên bố rằng mục tiêu của họ chỉ là quân sự. Những gì chúng ta đang thấy hiện
nay là sự quay trở lại với các chiến thuật cũ, không có sự phân biệt giữa các mục
tiêu dân sự và quân sự.
Gần đây, chính phủ Israel hiện tại, đã thẳng
thừng từ chối nói chuyện với bất kỳ người Palestine nào, cả ôn hòa và cấp tiến,
và chính phủ Isael phải chịu trách nhiệm phần lớn về việc này.
Hezbollah là một nhóm người Lebanon được
thành lập trong bối cảnh các cuộc chiến tranh Ả Rập-Israel lặp đi lặp lại. Miền
nam Lebanon đã bị người Israel chiếm đóng trong nhiều năm và tổ chức này được
thành lập để giải phóng miền nam Lebanon, sự việc đã xảy ra cách đây 23 năm. Họ
hoàn toàn đoàn kết với người Palestine và tích cực hợp tác với Palestin. Bất cứ
lúc nào họ cũng có thể đến trợ giúp Hamas, một lần nữa tạo ra nguồn căng thẳng ở
biên giới Israel-Lebanon.
3. Các quốc gia Hồi giáo trong khu vực cảm
thấy thế nào về Palestine?
- Hamas
có quan hệ tốt với Iran, mặc dù Iran không phải là một quốc gia Ả Rập. Nếu bạn
thực hiện khảo sát những người dân bình thường trên khắp thế giới Ả Rập, bạn sẽ
nhận thấy rằng hơn 90% có thiện cảm với người Palestine và tin rằng họ không thể
sống dưới chế độ phân biệt chủng tộc.
Có các nghị quyết quốc tế của Liên hợp quốc
nhằm giải quyết “vấn đề Palestine”. Và lập trường của các quốc gia Ả Rập hàng đầu
như Ả Rập Saudi hoàn toàn trùng khớp với các nghị quyết này. Có những tấm bản đồ
cụ thể quy định
những vùng lãnh thổ người Palestine chiếm
đóng, những vùng đất nào người Israel nên nhượng lại. Nhưng còn một điều khác nữa
là có một thời, ngay cả cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton, theo như tôi biết từ
chính người Mỹ, đã ngồi nhiều ngày liền trên các bản đồ của khu vực địa lý này
với cây bút chì và thước kẻ trên tay và cùng nhau cố gắng với các chuyên gia, để
xác định khu định cư nào nên chuyển đi đâu và ai nên đi? Nhưng những bản đồ này
mâu thuẫn mạnh mẽ với tình hình thực tế.
Rất khó để phân biệt các khu định cư của
người Ả Rập và người Do Thái. Dưới thời cựu Thủ tướng Israel Ariel Sharon, một
số khu định cư của người Do Thái đã được chuyển khỏi Dải Gaza và người dân được
chuyển đến nơi khác, nhưng điều này đã gây ra những cuộc biểu tình lớn.
4. Liệu có triển vọng Israel được các quốc
gia Ả Rập công nhận không?
-
Israel đã ký các hiệp định hòa bình với Jordan và Ai Cập, và trong những năm gần
đây, Israel đã cố gắng ký kết cái gọi là “Hiệp định Abraham” với UAE và
Bahrain. Nhưng thành công chắc chắn này của nền ngoại giao Israel không đi kèm
với sự cải thiện trong quan hệ ở cấp độ công dân bình thường. Ngay cả ở biên giới
giữa Israel và Ai Cập, những vụ việc đẫm máu liên tục xảy ra khi mức độ cay đắng
của cả hai bên vẫn rất cao.
Nếu chúng ta nói về Ả Rập Saudi, thì sau sự
thành công của Hiệp định Abraham, người Mỹ, với tư cách là người hòa giải, đã cố
gắng hòa giải người Israel và người Saudi. Nhưng mọi thứ đang diễn ra rất chậm,
và sau những sự kiện gần đây, mọi cuộc trò chuyện nào về vấn đề này đã bị coi
là tiêu cực ở Riyadh, vì dư luận hiện đã phản đối mạnh mẽ bất kỳ cuộc đàm phán
nào với người Israel. Cũng sẽ không thể đạt được thỏa thuận với Iran trong
tương lai gần.
Người Israel đã cố gắng né tránh vấn đề then chốt của Palestine và đàm phán với những người Ả Rập khác vượt qua đầu người Palestine. Tưởng chừng như đó là một thành công nhưng chỉ tồn tại trong thời gian rất ngắn. Và bây giờ rõ ràng là cần phải giải quyết các vấn đề của Palestine, sau đó mới giải quyết các vấn đề khác, nếu không tồn tại sẽ vẫn còn đó.
5. Liệu chiến tranh có thể nổ ra giữa
Israel và Iran?
- Người
Israel hiện đang chuẩn bị cho một chiến dịch quân sự lớn. Dựa trên kinh nghiệm
của những năm trước, những hoạt động này chỉ có tác dụng ngắn hạn. Đây sẽ còn là
một khu vực bất ổn lâu dài và nghiêm trọng trong những năm tới. Tình hình căng
thẳng ở biên giới Israel-Lebanon có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
Một cuộc chiến tranh lớn giữa Israel và
Iran được thể hiện trong tất cả các kịch bản của Israel. Bản thân người Iran
cũng không loại trừ khả năng này. Có một điều nữa là hiện tại, có lẽ cả Tehran
và Tel Aviv đều chưa sẵn sàng cho việc này. Ấy vậy lại không nên loại trừ khả
năng ấy. Nhưng chúng ta cũng không trông mong các chế độ quân chủ vùng Vịnh sẽ
bị lôi kéo vào cuộc xung đột lúc này.
TÔ HOÀNG chuyển ngữ
