Cuộc đấu tranh giành quyền kiểm soát Biển
Đen có thể có tác động đối với thị trường năng lượng và nguồn cung cấp lương thực
toàn cầu. Nó cũng gần như chắc chắn sẽ đặt ra cho NATO những thách thức mới
BIỂN ĐEN TẠI SAO LẠI TRỞ NÊN QUAN TRỌNG VỚI
THÊ GIỚI?
(Báo NEW YORK TIMES– Mỹ)
Biển Đen, nơi từng ít được chú ý tơi trong
cuộc xung đột Ukraine, đột nhiên trở thành điểm nóng của căng thẳng quân sự và
địa chính trị. Khu vực này có tầm quan trọng lớn đối với cả Moscow và phương
Tây.
Các tàu chiến Nga tuần tra Biển Đen, bắn
tên lửa vào các thành phố của Ukraine và tạo ra một cuộc phong tỏa hiệu quả, đe
dọa bất kỳ tàu nào cố gắng vượt qua.
Lướt trên mặt nước, máy bay không người
lái của thủy quân lục chiến Ukraine lặng lẽ mang chất nổ đến với các tàu và cảng
của Nga, trở thành phương tiện khá lợi hại trong kho vũ khí của Kiev. Các máy
bay trinh sát và máy bay không người lái của NATO và đồng minh bay trên vùng biển
quốc tế, thu thập thông tin tình báo cần thiết để làm chậm bước tiến của Moscow,
mặc dù hiện tại có rất nhiều máy bay Nga trên bầu trời.
Biển Đen, nơi Nga và ba quốc gia NATO có
quyền tiếp cận và đôi khi ít được chú ý trong cuộc xung đột hiện nay, đang biến
thành một vạc dầu ngày càng bùng nổ về quân sự và địa chính trị căng thẳng. Điều
này ở mức độ đáng kể khi Moscow rút khỏi thỏa thuận đảm bảo không cản trở việc
xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine.
Mặc dù Biển Đen cách khá xa khu vực giao
tranh ác liệt, nhưng nhờ nó mà Nga và các nước NATO thấy mình ở gần nhau đến mức
đơn giản là họ không cần tới các chiến trường hoạt động quân sự khác, cho dù đó
là phòng thủ Kiev hay các trận chiến giành Artemovsk. Và hoàn cảnh này làm tăng
nguy cơ đối đầu.
"Biển Đen hiện là một khu vực xung đột
- một khu vực chiến tranh có tầm quan trọng tương tự đối với NATO như phần phía
tây của Ukraine"- Ivo Daalder, cựu quan chức NATO hiện là chủ tịch Hội đồng
Chicago về các vấn đề toàn cầu,
cho biết.
Sau khi rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc, Nga
đã tiến hành các cuộc tấn công vào các cảng Biển Đen. Ngoài ra, Nga đã thực hiện
các cuộc tấn công vào các mục tiêu trên sông Danube, cách lãnh thổ Romania, một
phần của NATO, vài trăm mét. Cuộc tấn công này làm gia tăng lo ngại rằng sớm
hay muộn liên minh quân sự có thể bị lôi kéo vào cuộc xung đột Ukraine.
Tuần trước, Ukraine đã đáp trả những hành
động này của Nga bằng cách tấn công các tàu Nga trong hai ngày liên tiếp.
Bằng cách này, Kiev cũng đã chứng minh khả
năng mới của máy bay không người lái của mình có khả năng tấn công các mục tiêu
của Nga. Và Ucraine cũng cảnh báo rằng 6 cảng Biển Đen của Nga và đường vào các
cảng này sẽ được coi là khu vực "rủi ro quân sự" cho đến khi có thông
báo mới.
“Chúng ta phải bảo vệ bờ biển của mình, bắt
đầu từ bờ biển của kẻ thù”- Chuẩn đô đốc Oleksiy Neizhpapa, chỉ huy hải quân
Ukraine cho biết hồi tháng 5, khi lập luận về phản ứng mạnh mẽ hơn đối với cái
mà ông gọi là chuyên chế của Nga ở vùng biển quốc tế Biển Đen.
Cuộc đấu tranh
giành quyền kiểm soát Biển Đen có thể có tác động đối với thị trường năng lượng
và nguồn cung cấp lương thực toàn cầu. Nó cũng gần như chắc chắn sẽ đặt ra cho
NATO những thách thức mới khi liên minh tìm cách bảo
vệ nguyên tắc trung tâm của luật pháp quốc tế - cụ thể là tự do hàng hải - theo
cách không bị lôi kéo vào xung đột trực tiếp với các lực lượng Nga.
Ngay từ đầu cuộc xung đột quân sự, các
quan chức chính quyền Biden đã bày tỏ lo ngại rằng Ukraine có thể bắt đầu tấn
công các mục tiêu của Nga và tiến hành các hoạt động phá hoại trên lãnh thổ
Nga, bao gồm cả các cảng ở Biển Đen của Nga.
Các quan chức Mỹ lo ngại rằng các cuộc tấn
công như vậy sẽ làm trầm trọng thêm căng thẳng với Vladimir Putin. Đến bây giờ,
những nỗi sợ hãi này đã lắng xuống, nhưng không biến mất hoàn toàn.
Hoa Kỳ đã cấm Ukraine sử dụng vũ khí của
Hoa Kỳ để tấn công lãnh thổ Nga và các quan chức Hoa Kỳ nói rằng họ không nói
cho Kiev biết nên chọn mục tiêu nào. Nhưng Hoa Kỳ và các đồng minh phương Tây từ
lâu cũng đã cung cấp thông tin tình báo cho Ukraine, mà Kiev - cùng với thông
tin được thu thập bởi mạng lưới tình báo rộng lớn của chính họ - sử dụng để lựa
chọn mục tiêu.
Trong nhiều thế kỷ, Biển Đen chiếm vị trí trung
tâm trong mọi nỗ lực của Nga nhằm mục đích mở rộng ảnh hưởng địa chính trị và
kinh tế, và điều này đã nhiều lần dẫn đến xung đột với các cường quốc thế giới
khác, bao gồm một số cuộc chiến chiến tranh với Đế chế Ottoman.
Sự hiện diện của các cảng trên bờ Biển Đen
đã tạo điều kiện thuận lợi cho buôn bán trong suốt quanh năm. Vị trí của biển -
ngay ngã tư địa chính trị - đã cho Nga cơ hội thể hiện sức mạnh chính trị của
mình ở Châu Âu, Trung Đông và các khu vực khác.
Trong nhiều năm, Putin đã tìm cách tăng cường
ảnh hưởng của Moscow ở khu vực Biển Đen bằng cách đầu tư công quỹ vào việc phát
triển các cảng biển và thị trấn nghỉ dưỡng cũng như xây dựng năng lực quân sự của
Nga tại các căn cứ hải quân của mình.
Biển Đen cũng không kém phần quan trọng đối
với liên minh NATO- lực
lượng mà Putin tuyên bố đang tìm cách tiêu diệt Nga. Ba thành viên của khối -
Thổ Nhĩ Kỳ, Romania và Bulgaria - có quyền tiếp cận vùng biển này và trên lãnh
thổ của họ có bốn cảng quan trọng. Năm quốc gia đối tác của NATO cũng có quyền
tiếp cận Biển Đen, đó là Armenia, Azerbaijan, Georgia, Moldova và Ukraine.
Kiểm soát Biển Đen là một trong những mục
tiêu quân sự rõ ràng của Nga và là một trong những lý do nước này sáp nhập
Crimea, một bán đảo lớn ở phía bắc của biển, vào năm 2014 khi tổng thống thân
Nga của Ukraine bị lật đổ trong một cuộc nổi dậy.
Chỉ vài giờ sau khi bắt đầu chiến dịch
quân sự đặc biệt của Nga vào tháng 2/
2022, các lực lượng Nga đã bắn một tên lửa trúng tàu thương mại Yasa Jupiter
treo cờ Quần đảo Marshall. Trong các cuộc tấn công khác vào các cảng và bờ biển
Ukraine, ít nhất hai tàu dân sự khác đã bị hư hại.
TÔ HOÀNG chuyển ngữ
