Sau khi 7 thành viên
xin rút, Hội đồng văn học thiếu nhi của Hội Nhà văn Việt Nam chỉ còn lại hai thành
viên vốn rất ít quan tâm đến hoạt động Hội là nhà văn Đoàn Thạch Biền và nhà văn
Lê Minh Nhựt. Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam lý giải điều này ra sao?
Hội đồng văn học thiếu nhi của Hội Nhà văn Việt Nam vốn có 9 thành viên. Thế nhưng, lần lượt Chủ tịch Hội đồng văn học thiếu nhi là nhà văn Trần Đức Tiến và các thành viên Cao Xuân Sơn, Nguyễn Thụy Anh, Phong Điệp, Nguyễn Xuân Thủy, Văn Thành Lê và Nguyễn Thị Kim Hòa lần lượt xin từ nhiệm. Hội đồng văn học thiếu nhi hiện tại chỉ còn lại hai thành viên là nhà văn Đoàn Thạch Biền và nhà văn Lê Minh Nhựt.
Xung quanh sự tan rã của Hội đồng văn học thiếu nhi, có không ít thị phi. Theo nhà văn Trần Đức
Tiến và các thành viên khác thì ý kiến chuyên môn của họ đã không được Ban chấp
hành Hội Nhà văn VN xem trọng, cho nên họ cảm thấy không thể hợp tác.
Sau nhiều ý kiến qua lại trên báo và trên mạng xã hội,
Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam đã có văn bản cbisnh thức về những vấn đề của
Hội đồng văn học thiếu nhi. Nguyên văn như sau:
“Về những vấn đề của Ban Văn học thiếu nhi, nay là Hội
đồng Văn học thiếu nhi:
1-
Kế tục truyền
thống những nhiệm kỳ trước, Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam nhiệm kỳ
2020-2025 vẫn thành lập Ban Văn học thiếu nhi như ban công tác giúp việc cho Ban
chấp hành Hội.
Một trong những nhiệm vụ quan trọng của Ban chấp hành
Hội khóa X đề ra là thúc đẩy văn học thiếu nhi sau một thời gian dài có rất ít
tác phẩm văn học về đề tài thiếu nhi được bạn đọc nhỏ tuổi Việt Nam quan tâm.
Chính vì vậy, Ban chấp hành đã chú ý đặc biệt đến Ban
Văn học thiếu nhi và mời nhà văn Trần Đức Tiến, một người có những sáng tác văn
học thiếu nhi chất lượng và đóng góp cho phong trào văn học thiếu nhi những năm
qua để làm Trưởng ban công tác này.
Nhà văn Trần Đức Tiến nhận lời với điều kiện cho ông
toàn quyền chọn lựa các thành viên của Ban Văn học thiếu nhi. Ban chấp hành Hội
đã chấp thuận điều kiện của nhà văn Trần Đức Tiến. Đây là việc làm không có tiền
lệ trong Ban chấp hành những nhiệm kỳ trước đây khi thành lập các hội đồng và
ban công tác của Hội Nhà văn Việt Nam.
Sau đó, nhà văn Trần Đức Tiến đề nghị Ban chấp hành
thay đổi tên gọi Ban Văn học thiếu nhi thành Hội đồng Văn học thiếu nhi. Vì sự
nghiệp phát triển văn học thiếu nhi, Ban chấp hành đã chấp thuận đề nghị của
nhà văn Trần Đức Tiến và Ban Văn học thiếu nhi được đổi thành Hội đồng Văn học
thiếu nhi, do ông làm Chủ tịch Hội đồng.
2.
Vào cuối năm 2021, trong hoàn cảnh đại dịch Covid-19,
việc xét Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam thường niên của các Hội đồng Sơ khảo
(cũng đồng thời là các hội đồng chuyên môn) đều tiến hành qua email hoặc họp trực
tuyến.
Ban Sáng tác của Hội đã trình lên Hội đồng Chung khảo
kết quả đề cử từ các Hội đồng Sơ khảo như sau: Văn xuôi có 2 tác phẩm, Thơ có 3
tác phẩm, Lý luận phê bình có 5 tác phẩm, Dịch thuật có 3 tác phẩm, Văn học thiếu
nhi có 2 tác phẩm.
Tại kỳ họp chiều ngày 28.12.2021, Ban Sáng tác báo cáo
cho Hội đồng Chung khảo từng biên bản cụ thể của các Hội đồng Sơ khảo. Riêng phần
Hội đồng văn học thiếu nhi, biên bản do Chủ tịch Trần Đức Tiến ký có kết quả,
nguyên văn như sau:
“A. Sau khi đọc toàn bộ tác phẩm tham dự xét tặng giải
thưởng Văn học thiếu nhi của Hội năm 2021, Hội đồng Văn học thiếu nhi đã tiến
hành lấy ý kiến đề cử của từng thành viên.
Kết quả như sau:
1. Cà Nóng chu du Trường Sa – Bùi Tiểu Quyên, truyện dài, Nxb
Kim Đồng 2021: 07 đề cử.
2. Cá voi Eren đến hòn Mun – Lê Đức Dương, truyện
dài, Nxb Kim Đồng 2021: 06 đề cử.
3. Mùa tiểu học cuối cùng – Lê Văn Nghĩa, truyện
dài, Nxb Kim Đồng 2021: 05 đề cử.
4. Đi trốn – Bình Ca, truyện dài, Nxb Hội
Nhà văn, 2020: 01 đề cử.
5. Bắp ăn mơ và xóm Đồi Rơm – Cao Khải An, truyện
dài, Nxb Kim Đồng, 2021: 01 đề cử.
(Không có tập thơ nào được đề cử).
B. Hội đồng tiếp tục lấy ý kiến của các thành viên về
việc chọn số tác phẩm đề cử để Ban Chấp hành xem xét, quyết định.
Kết quả:
– 07 (bảy) ý kiến chọn 02 (hai) tác phẩm có số đề cử
cao nhất.
– 02 (hai) ý kiến chọn cả 03 (ba) tác phẩm có số đề cử
quá bán.
C. Căn cứ vào đa số ý kiến ở điểm B., Hội đồng quyết định:
– Chính thức đề cử 02 (hai) tác phẩm:
1. Cà Nóng chu du Trường Sa – Bùi Tiểu Quyên,
truyện dài, NxB Kim Đồng 2021.
2. Cá voi Eren đến Hòn Mun – Lê Đức Dương, truyện
dài, Nxb Kim Đồng 2021.”
Sau khi xem xét biên bản sơ khảo của Hội đồng văn học
thiếu nhi, Hội đồng Chung khảo nhận thấy rằng mặc dù truyện dài “Mùa tiểu học
cuối cùng” của cố nhà văn Lê Văn Nghĩa không được Hội đồng VHTN đề cử lên Ban
Chấp hành Hội nhưng số phiếu quá bán (5/9) khi bầu chọn sơ khảo vẫn còn nguyên
giá trị. Trong biên bản, Hội đồng văn học thiếu nhi cũng không hề hủy kết quả
sơ khảo đối với tác phẩm “Mùa tiểu học cuối cùng” mà chỉ không đề cử.
Theo Quy chế Giải thưởng Văn học Hội Nhà văn Việt Nam
do Chủ tịch Nguyễn Quang Thiều ký ngày 15.10.2021, các tác phẩm đã đạt số phiếu
quá bán của Hội đồng Sơ khảo đều có quyền được đưa vào chung khảo, không hạn chế
số lượng. Đồng thời, quy chế cũng không có quy định hội đồng chuyên môn có quyền
không đề cử tác phẩm đã được số phiếu sơ khảo quá bán vào chung khảo.
Vì vậy, sau khi xem lại quy chế và thảo luận rất kỹ lưỡng,
Hội đồng Chung khảo đã quyết định đưa tác phẩm “Mùa tiểu học cuối cùng” vào xét
chung khảo.
Do thời gian gấp gáp, Văn phòng Hội phải photo ngay
tác phẩm “Mùa tiểu học cuối cùng” để tối hôm đó các thành viên Hội đồng Chung
khảo đọc cho kịp hôm sau họp xét, nghe ý kiến đánh giá của từng thành viên về từng
tác phẩm chung khảo, trước khi bỏ phiếu kín bầu chọn giải thưởng như kế hoạch.
Kết quả như đã công bố, tác phẩm “Mùa tiểu học cuối
cùng” của cố nhà văn Lê Văn Nghĩa đã được số phiếu bầu chọn quá bán của Hội đồng
Chung khảo, sau đó trình lên Ban Chấp hành Hội xem xét và đồng ý thông qua, trở
thành một trong bốn tác phẩm được trao Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm
2021.
Thời gian qua, giá trị “Mùa tiểu học cuối cùng” của Lê
Văn Nghĩa cùng với các tác phẩm được trao giải thưởng khác là tiểu thuyết “Một
ví dụ xoàng” của Nguyễn Bình Phương, tập lý luận phê bình “Văn bản văn học
và sự bất ổn của nghĩa” của Trương Đăng Dung, tiểu thuyết “Châu Phi
nghìn trùng” của Isak Dinesen (Đan Mạch) do Hà Thế Giang chuyển ngữ, đã nhận
được sự đánh giá tốt của dư luận trong giới và bạn đọc.
3-
Các thành viên Hội đồng văn học thiếu nhi đã hợp tác
nhiệt tình, trách nhiệm cho mục đích chung của Hội Nhà văn Việt Nam, nhưng quá
trình tổ chức thực hiện công việc cho thấy sự phối hợp giữa Ban chấp hành Hội và Hội đồng văn học
thiếu nhi còn có những điều chưa hoàn toàn nhất trí.
Thay mặt Ban chấp hành, Chủ tịch Nguyễn Quang Thiều đã
viết thư bày tỏ sự trân trọng đối với những đóng góp của Hội đồng văn học thiếu
nhi và lý giải những vấn đề liên quan để thúc đẩy sự phát triển của văn học thiếu
nhi.
Ban chấp hành đã đặt mục đích vì nền văn học thiếu nhi và quyền lợi được đọc sách của trẻ em là cao nhất. Chính vì lý do đó, Ban chấp hành lắng nghe những góp ý thiện chí mang tính xây dựng của các hội đồng chuyên môn, ban công tác và các hội viên cũng như dư luận xã hội để điều hành công việc của Hội Nhà văn Việt Nam mỗi ngày một phát triển”.
