Tác giả Mỹ gốc Việt – Ocean Vuong những ngày cuối năm 2021 lại chia sẻ cho công chúng ý niệm khá thú vị qua cuốn sách “Một thoáng ta rực rỡ ở trần gian” do Nhà xuất bản Hội Nhà văn và Công ty Nhã Nam ấn hành.
Tác giả Mỹ gốc Việt -
Ocean
Vuong sinh năm 1988 tại TP.HCM
với họ tên đầy đủ là Vương
Quốc Vinh. Tác giả Mỹ gốc Việt –
Ocean Vuong bắt đầu viết lách từ thời trung học và thành danh khi công bố những
sáng tác của mình ở Trường
Brooklyn College thuộc Đại học New York.
Tác giả
Mỹ gốc Việt-
Ocean Vuong được xem như
một hiện tượng đáng
chú ý trên văn đàn Mỹ khi xuất bản
tập thơ đầu tay “Trời đêm những vết thương xuyên thấu” (Night sky with exit
wounds). Tập thơ “Trời đêm
những vết thương xuyên thấu” nhận được nhiều sự tôn vinh trong hai năm 2016 và
2017 như giải thưởng
Whiting,
giải thưởng Forward,
giải thưởng T.
S. Eliot.
Hiện nay, tác
giả Mỹ gốc Việt - Ocean Vuong tham gia giảng dạy chuyên
ngành sáng tác cho các khóa
Thạc sĩ nghệ thuật ở Đại học Massachusetts Amherst. Các đề tài chính trong sáng tác của Ocean
Vuong là gia đình (mẹ, bà, ông ngoại), lịch sử, căn tính màu da, căn tính tính
dục, căn tính nhà thơ và quan hệ của mình với ngôn ngữ, bạo lực, cảnh nghèo, ma
túy và những hệ lụy của nó…
Đúng thời điểm cuối
năm 2021, tiểu thuyết đầu tay của Ocean Vuong có tên gọi “Một thoáng ta rực rỡ ở
trần gian” (On Earth we're briefly gorgeous) đã được Nhà xuất bản Hội Nhà văn và Công ty Nhã Nam ấn
hành. Tiểu thuyết “Một thoáng ta rực rỡ ở trần gian” của Ocean Vuong ngay từ
khi ra mắt vào năm 2019, đã liên tục lọt vào danh sách bestseller
do tạp chí New York Times khảo sát.
Trong email
gửi về Việt Nam cho sự xuất hiện của “Một thoáng ta rực rỡ ở trần gian”, tác giả
Ocean Vuong thổ lộ:
“Tôi thật tự hào và phấn khích khi cuốn sách được sống bằng tiếng Việt, thứ
ngôn ngữ gần gũi nhất trong tôi với ý niệm về "nhà", thứ ngôn ngữ
luôn làm sống dậy trong tôi mạnh mẽ nhất tình cảm gắn bó máu thịt, nỗi xúc động
và niềm vui. Tôi
không muốn gọi cuốn sách này là một câu chuyện bi kịch. Tôi nghĩ những câu chuyện
hay nhất đều có buồn và vui sánh vai nhau - bởi cuộc sống chính là như thế”.
Nếu như tập thơ “Trời
đêm những vết thương xuyên thấu” lấy trung tâm là sự vắng mặt của người cha
trong quá trình trưởng thành, thì tiểu thuyết “Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian” lại nhìn nhận vai trò của người mẹ và người
bà, những người đã nuôi Ocean
Vuong
khôn lớn.
Tiểu thuyết “Một
thoáng ta rực rỡ ở nhân gian”
được viết dưới dạng những bức thư của một người con trai gửi cho người mẹ không
biết chữ. Nhân vật chính, Chó Con, khi đang ở độ tuổi ngoài hai mươi, kể lại
cho mẹ những mẩu chuyện nhỏ, xen kẽ với những đoạn trữ tình ngoại đề, triết lý,
và những bài thơ.
“Một thoáng ta rực rỡ
ở trần gian” kể câu chuyện đời không chỉ của Chó Con từ thuở ấu
thơ đến lúc chớm trưởng thành, mà là cả ba thế hệ: từ bà, đến mẹ, đến cậu, một
cuộc di cư kéo dài từ làng quê Việt Nam sang đất Mỹ. Chính ảnh hưởng từ họ – những
người phụ nữ can trường, chai sạn, bị vắt kiệt bởi chiến tranh – đã hình thành
nên xương sống của tiểu thuyết và đặt ra câu hỏi cốt lõi: chúng ta yêu thế nào
sau bao đau thương?
Những bức thư khai quật lịch sử của một gia đình, đồng
thời là chứng nhân cho tình yêu mãnh liệt không thể phủ nhận mà người mẹ đơn
thân dành cho đứa con trai của mình. Cuốn
sách là những trải nghiệm chấn thương sau chiến tranh được truyền qua nhiều thế
hệ, những đau đớn khi trở thành một người tị nạn da vàng ở một quốc gia da trắng,
nỗi tuyệt vọng do nghèo đói mang lại và nỗi khao khát được khẳng định giới tính
kỳ lạ trong một nền văn hóa có nhiều hình phạt.
Là một đứa bé da vàng sống trong một quận phần đông da
trắng, Chó Con ý thức rõ sự khác lạ của mình, cậu thường xuyên bị bắt nạt vì
màu da, nhưng cũng tìm thấy sự an ủi ở những hàng xóm da màu, đi nhà thờ cùng với
họ. Sống trong một quận phồn thịnh, Chó Con được chứng kiến những mặt tối, bạo
lực, tuyệt vọng của người nghèo và người da màu Mỹ, với những bạo hành gia
đình, chơi ma túy và chết vì sốc thuốc. Ngay cả trong gia đình cậu cũng có bạo
lực, từ người mẹ kiệt quệ vì công việc nên thường trút bực tức và mệt nhọc xuống
đứa con, và từ những ký ức chiến tranh, nhà cháy, người chết của bà ngoại, giờ
đã dở điên dở tỉnh.
Thế nhưng,
đó cũng là một gia đình tràn ngập tình yêu, thứ tình yêu của những con người bấu
víu vào nhau vì không còn ai. Chó Con, học tiếng Anh dưới sự chỉ dẫn của một cô
giáo tận tình, đã trở thành người phiên dịch của gia đình, người trung gian khiến
mẹ cậu hiểu được văn hóa Mỹ. Đến lượt mình, mẹ và bà dạy cậu cách kiên cường,
nghị lực vượt lên hoàn cảnh, và cả con mắt nhìn nhận được cái đẹp của thế giới,
dù là một cánh chim ruồi, một vạt hoa, hay một chiếc đầm trong cửa hàng. Thông
qua các ký ức của mình và các câu chuyện kể về thời thơ ấu của cậu, mẹ và bà
cũng truyền cho Chó Con một hình dung về đất nước Việt Nam, chủ yếu trong nghèo
khó và khói lửa chiến tranh.
Có thể nói, khi vật lộn với niềm trăn trở về cuộc sống
và với những giới hạn của ngôn ngữ, tác
giả Ocean
Vuong "cố gắng thoát ra" bằng cách viết. Ngôn ngữ của Ocean Vương bay bổng khi anh viết về cái đẹp,
sự sống và tự do. Anh khẳng định rằng anh và mẹ sinh ra không phải từ chiến
tranh như anh vẫn nghĩ, mà là từ cái đẹp. Câu chuyện kết thúc trong những suy
tưởng của Vuong về cái đẹp và sự ngắn ngủi của cuộc đời:
“Con lại nghĩ về cái đẹp, về việc một số thứ bị săn đuổi
bởi vì ta cho là chúng đẹp. Nếu đời sống một cá thể là quá ngắn ngủi, so với lịch
sử hành tinh này, chỉ một cái chớp mắt, như người ta nói, vậy thì được rực rỡ,
cho dù suốt từ ngày ta sinh ra đến ngày ta chết đi, là rực rỡ chỉ trong một
thoáng ... Bởi vì hoàng hôn, như việc sống còn, chỉ tồn tại bên rìa sự biến mất
của chính nó. Để rực rỡ, trước tiên mình phải được nhìn thấy, nhưng được nhìn
thấy cũng tức là cho phép bản thân trở thành con mồi”./.
