Có lần thầy Đinh Hùng bảo tôi đến nhà thầy đọc thơ cho thầy nghe. Tôi đến và ngạc nhiên hết sức khi thấy thầy nằm trên giường đang hút thuốc phiện. Thầy bảo tôi: Nàng tiên nâu đã giúp thầy thăng hoa tràn ngập hồn Thơ!

 CÂU CHUYỆN ĐỜI TÔI 

ĐINH KỲ THANH

            

 Chương 2:  Tản cư Việt Bắc và thầy giáo Đinh Hùng

 

  Đại gia đình của chúng tôi cứ liên tục chuyển chỗ ở hoài nhằm tránh sự tấn công của quân đội Pháp. Chúng tôi dời khỏi làng Đăm lên vùng Bồng Lai- Bá Giang rồi chạy xa hơn về xã Mai Đình thuộc huyện Hiệp Hoà tỉnh Bắc Giang. Nơi đây ông bà tôi mua một mảnh đất và cho dựng tạm một ngôi nhà ba gian hai chái nhằm ở lâu dài.

Thế nhưng quân Pháp lại tấn công liên tiếp và cho máy bay tới thả bom xuống chợ Thắng khi chợ này đang họp đông vui. Thế là đại gia đình chúng tôi lại chạy giặc tiếp lên xã Phú Bình thuộc tỉnh Thái Nguyên rồi sau đó lên tuốt xã Đại Từ phía Bắc Thái Nguyên rất gần đèo Khế. Lúc này cha tôi đã lên làm việc tại Ủy Ban Kháng chiến Hành chính Liên Khu Việt Bắc với cương vị Ủy viên Liên Khu ủy và Trưởng Phòng Hành chính Liên Khu cũng như chức Tổng thư ký Mặt trận Việt Minh Liên khu Việt Bắc.

   Để có thêm thu nhập nuôi đàn con đông đúc gồm bốn miệng ăn, Mẹ tôi liền đi theo cơ quan Bố tôi dựng một căn nhà ở phố nhỏ Gốc Trám thuộc huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên và mở một cửa hàng bán hàng giải khát cũng như bán các mặt hàng tạp hoá phục vụ dân sinh. Lúc này tôi đã hơn 10 tuổi được bố mẹ cho đi học trường cấp I gần nhà và hàng ngày tôi phải đi xuống trại của nhà tư sản Nguyễn Sơn Hà ở phố Quán Triều lấy các chai nước ngọt cam chanh lựu ổi …mang về cửa hàng cho mẹ bán.

Từ nhà tôi xuống xưởng chế tạo nước ngọt đường dài chừng 3 km và có nhiều đồi dốc quanh co. Thế mà một thằng bé như tôi phải khoác bị đựng vài chục chai nước ngọt vượt dốc chập chùng rất mệt nhọc. Tuy nhiên tôi không hề kêu ca vì là con lớn trong gia đình và tôi rất tự hào được giúp mẹ bán hàng để có tiền nuôi các em còn nhỏ.

   Tôi còn nhớ mãi một lần kia tôi mang bị cói đi lấy nước ngọt. Cả mẹ và tôi đều không kiểm tra kỹ chiếc bị dung quá lâu ngày nên đã bị mục và dễ đứt quai. Tôi nhận các chai nước ngọt xong liền khoác bị đi về nhà nhưng khi đi được khoảng một km thì bị đứt quai và các chai nước ngọt rơi xuống triền đồi đầy sỏi đá. Các mảnh thủy tinh xanh lè văng tung tóe và tôi đã làm vỡ khoảng một chục chai.

Tôi sợ quá khóc òa lên và thu nhặt các chai còn nguyên vẹn đem về. Tôi mếu máo thú nhận với mẹ: Mẹ ơi bị đứt quai nên con đã làm vỡ cà chục chai nước ngọt rồi! Mẹ tôi âu yếm nhìn tôi và nói: Thôi con ơi đâu phải lỗi của con! Chiếc bị cói dùng quá lâu rồi nên quai đứt. Con chịu khó lấy cái tay nải bằng vải mang đi lấy nước ngọt thay bị vậy! Thế là từ đấy tôi cứ khoác túi vải khá dày đi lấy nước ngọt về cho mẹ ….

      Tôi quên không kể thêm là lúc này mẹ tôi đã sinh thêm một bé trai là Đinh Châu Giang đã hơn hai tuổi rất xinh trai… Cả bốn con và mẹ chúng tôi ở trong một căn nhà lá nhỏ nép mình bên gốc Trám to hơn một người ôm và toả bóng mát cho một vùng không gian rộng lớn. Thỉnh thoảng Bố tôi lại ghé về nhà và dắt tôi đi theo về chỗ cơ quan bố tôi trú đóng. 

Lúc này Bố tôi làm thêm chức Trưởng Ban bao vây kinh tế địch chuyên đi bắt các nhà buôn đem hàng từ vùng địch tạm chiếm ra bán ở hậu phương. Có một điều mâu thuẫn rất buồn cười là bố tôi lãnh đạo cả một đội ngũ đông người đi bắt hàng lậu từ vùng Tề ra trong khi mẹ tôi lại chuyên bán các mặt hàng tạp hoá thiết yếu như chăn nệm, khăn mặt, khăn tay, sữa hộp, bật lửa rồi đá lửa…do mấy người buôn lậu cung cấp!

   Năm 1952 do mâu thuẫn giữa những người trong đảng và ngoài đảng, Bố tôi từ chức và xin chuyển ngành đi dạy học ờ gần nhà. Chúng tôi dọn về ở xã Hoàng Hà huyện Lạng Giang tỉnh Bắc Giang. Bố tôi được cử làm Hiệu trưởng trường Hoàng Hà, còn tôi thì được đi học lớp 5 trường Đào Quán cũng thuộc huyện Lạng Giang. Ở xã Hoàng Hà mẹ tôi sinh thêm em trai là Đinh Hùng Sơn.

    Năm 1953 do đời sống quá khó khăn, Bố Mẹ tôi quyết định hồi cư về Hà Nội. Lúc này em trai là Đinh Từ Liêm mắc bệnh viêm gan và sốt rét nên bị vàng da rồi bị mất. Bố tôi lại mở trường tư thục Hoa Lư ở ngay nhà 27 Ngõ Trạm và dạy học các lớp từ lớp Nhất, lớp Nhì tới lớp Ba và lớp Tư. Trường Hoa Lư khá đông học trò và rất được tín nhiệm vì có các thầy cô giáo giỏi và tận tâm, yêu nghề…. Tôi lúc này lại được đi học lớp Đệ Lục trường Thăng Long do Bác họ tôi làm Hiệu trưởng. Lúc này tôi rất mê môn Văn và trở thành học sinh giỏi của thầy giáo kiêm nhà thơ nổi tiếng Đinh Hùng. 

    Tôi còn giữ mãi những kỷ niệm về ông thày giáo độc đáo này. Đó là một lần trong giờ học chúng tôi nói chuyện với nhau làm mất hứng thầy đang giảng dạy. Thầy ngưng bặt và nghiêm nét mặt hỏi:  Anh nào nói chuyện riêng trong lúc tôi giảng bài? Chúng tôi không ai dám nhận và ngồi im. Thầy lớn tiếng bảo chúng tôi: không anh nào nhận thì cả bàn phải đứng lên! Tôi sẽ vả vào mặt các anh cho chừa thói xấu nói chuyện riêng trong lớp. Bốn anh em bàn tôi đành đứng lên. Thầy từ từ bước xuống và dang tay tát trái mỗi anh một cú trới giáng. Mặt anh nào anh nấy đỏ dừ. Từ đó chúng tôi nhớ tới già và tuyệt đối không dám nói chuyện với nhau trong lớp học.

     Thầy Đinh Hùng nghiêm khắc vậy song lại rất yêu thương học trò. Năm ấy thầy cho xuất bản tập thơ “Mê hồn ca”. Thầy ưu ái tặng cho tôi một cuốn, bởi biết tôi cũng tập tọe làm thơ. Tôi có viết hai câu thơ nói về màu hoa sim tím: “Tim tím hoa rừng tim tím núi/ Cuộc đời sao lắm tím thế em ơi”! Thầy khen tôi viết hay có thể nối được chí Thầy và động viên tôi hãy làm thơ nhiều nữa! 

Tôi phấn khởi học Văn thất tốt để làm vui lòng thầy. Có lần thầy bảo tôi đến nhà thầy đọc thơ cho thầy nghe. Tôi đến và ngạc nhiên hết sức khi thấy thầy nằm trên giường đang hút thuốc phiện. Thầy bảo tôi: Nàng tiên nâu đã giúp thày thăng hoa tràn ngập hồn Thơ! Trong tập “Mê hồn ca” đầy những bài thơ ca tụng nàng tiên nâu như thế.

   Khi tôi lên học lớp Đệ Ngũ thì Hiệp Định Geneve được ký kết và quân đội nhân dân Việt Nam về tiếp quản Thủ Đô. Rất nhiều gia đình các bác các cô chú của tôi di cư vào Nam để tránh hoạ Cộng Sản. Riêng Bố Mẹ tôi quyết định ở lại Hà Nội và tiếp tục dạy học như cũ.

   Lúc này tôi được học lớp 6 trường Phổ thông cấp 3 Hà Nội. Mẹ tôi lại tiếp tục sinh thêm em gái Đinh Ngọc Trâm tại nhà hộ sinh phố Chả Cá. Tôi đi học lại được xếp vào loại học sinh giỏi môn Văn và được tham gia vào Tổ sáng tác văn thơ của trường do thầy Nguyễn Quang Vinh phụ trách.

 

(Mời xem tiếp kỳ sau)

Tác phẩm