Giới phê bình Nga đã nhất trí nhận xét: Trong văn học kinh điển Nga viết về tình yêu đôi lứa, về những giây phút say đắm ngọt ngào, về những đam mê thánh thiện và trong sáng của những mối tình đầu, viết một cách tinh tế, đầy cảm xúc và cuốn hút người đọc nhất thì không một ai sánh được với Ivan Turgenev.
Thế nhưng trong đời mình, Ivan Turgenev lại chưa bao giờ cầm lên tay tấm giấy giá thú. Ông luôn luôn đuổi theo bóng hình của những giai nhân mà tựa như không thể bước qua nổi một thanh chắn vô hình..
Phải chăng ấp ủ, khát khao không kết trái ấy chính là chất nhựa tạo nên những kiệt tác về tình yêu của ông như các thiên truyện vừa hay tiểu thuyết: “Mối tình đầu”, “Dòng nước mùa xuân”, “Khói”...
Ivan Turgenev sinh năm 1818 tại Orel,mất năm 1883 gần Paris, đã trở thành một trong những nhà văn lỗi lạc nhất trong thời đại của ông. Hình tượng phụ nữ trong các tác phẩm của nhà văn đã chiếm một vị trí đặc biệt trong văn học thế giới, nhưng Turgenev không bao giờ có một người bạn đời đồng hành trong cuộc sống nhiều hơn một mối tình lãng mạn để tích lũy thêm kinh nghiệm tình yêu.
SHAKHOVSKAYA BÍ ẨN
Tiểu thuyết "Mối tình đầu" của Turgenev được xuất bản năm 1860, nhưng các nhà nghiên cứu nói rằng nó được viết sớm hơn nhiều và phần lớn là tự truyện. Vậy nguyên mẫu của cô nàng Zinaida xinh đẹp, người đã chiếm được trái tim của chàng trai 16 tuổi là ai?
Năm 1964, nhà khoa học Pháp Mazon xuất bản cuốn tự truyện của Turgenev với tiêu đề chung là “ Memorial”. Trong số những điều khác,sách có một mục đề cập tới thời điểm năm 1833 trong cuộc đời của nhà văn (Turgenev 16 tuổi): “Năm mới ở Moscow. Mối tình đầu. Công chúa Shakhovskaya ... Sống ở đất nước chống lại Neskuchny. " Tên của Shakhovskoy được tìm thấy trong một số bức thư khác liên quan đến Turgenev, đặc biệt là trong bức thư của Pauline Viardot-người không thích tác phẩm "Mối tình đầu". Hóa ra Ekaterina Shakhovskaya là một nữ thi sĩ, đã đăng những bài thơ tình của mình trên nhiều tạp chí văn học. Và, rất có thể, chính cô ấy là mối tình đầu của Turgenev, người đã viết một trong những tác phẩm sâu sắc nhất của ông về cô thiếu nữ ấy.
Cũng theo những bức thư của bà mẹ Turgenev, Varvara Petrovna, không chỉ câu chuyện của Ivan và Ekaterina đã thực sự xảy ra, mà thật không may, mối quan hệ của nữ thi sĩ với cha của nhà văn cũng có thật. Điều này có nghĩa là thói quen đỏng đảnh đã đánh cắp trái tim của hai nhà cha con Turgenev cùng một lúc.
CON GÁI BẤT HỢP PHÁP
Mặc dù thực tế là Turgenev chưa bao giờ lập gia đình, nhà văn vẫn mong ước được trở thành một người cha. Và đúng như mong ước ấy, nhưng điều này đã xẩy ra một cách tình cờ. Vào những năm 1840, khi đến nhà của mẹ mình- Varvara Petrovna, chàng trai nhìn cô thợ may Dunyasha (Avdotya Ermolaeva) có vẻ ngoài khiêm tốn và dễ thương. Hai bạn trẻ trở nên thân thiết, và chẳng bao lâu Avdotya mang thai. Varvara Petrovna không cho phép con trai mình kết hôn với một cô gái.xxx Sinh năm 1842, Pelageya vẫn là con gái ngoài giá thú của nhà văn trong một thời gian dài. Đúng vậy, và chính Turgenev nói rằng ông đã phát hiện ra sự hiện diện của con gái chỉ vào năm 1850.
Một số nguồn trích dẫn một đoạn văn trong bức thư của Turgenev gửi Pauline Viardot, ngày 1850 viết :“Tôi sẽ cho bạn biết những gì tôi tìm thấy ở đây – thử đoán xem? - con gái tôi, 8 tuổi, rất giống tôi. Nhìn sinh linh bé bỏng tội nghiệp này, tôi cảm thấy trách nhiệm của mình đối với nó, và tôi sẽ hoàn thành chúng – con gái tôi sẽ không bao giờ biết đến sự nghèo khó, tôi sẽ sắp xếp cuộc sống cho cháu tốt nhất như có thể". Pauline Viardot đồng ý đưa Pelagia về nuôi dưỡng ở Paris. Turgenev chính thức công nhận con gái mình chỉ vào năm 1857.
EM GÁI CỦA TOLSTOI
Còn hai niềm say mê nữa của Turgenev - con gái của một nhà cách mạng tên là Tatyana Bakunina và cô em họ 18 tuổi Olga Turgeneva ( dĩ nhiên không vượt quá tình yêu thoáng qua nhưng để lại dấu ấn trong văn chương ) Các nhà nghiên cứu tin rằng Tatyana đã truyền cảm hứng cho nhà văn viết cuốn tiểu thuyết bằng thơ "Parasha", và Olga trở thành nguyên mẫu của Tatiana trong cuốn tiểu thuyết " Khói".
Vào giữa những năm 1850, Turgenev bắt đầu quan hệ yêu đương với Maria- cô em gái của Lev Tolstoy. Vào thời điểm đó, cô ta đã kết hôn với một người họ hàng xa và thậm chí đã sinh ba đứa con. Ivan Turgenev và Maria Tolstaya gặp nhau tại điền trang của nhà văn ở Spasskoye-Lutovinovo. Sau đó, Ivan Turgenev đã viết về cô ấy cho Annenkov: “Em gái ông ta là một trong những dung nhan hấp dẫn nhất mà tôi đã từng gặp. Miria thông minh, giản dị và dường như không thể rời mắt được. Ở tuổi đã ngả bóng của tôi ( 4 ngày nữa tôi sẽ bước sang tuổi 36 ) - Tôi gần như đã yêu". Và Maria đã xúc động,thậm chí đã bỏ chồng (sau khi biết rằng người chồng đã lừa dối cô), nhưng Turgenev không tiến thêm một bước nào nữa, mặc dù họ quấn quýt trong những tình cảm lãng mạn. Turgenev không bao giờ trở về từ nước ngoài để kết hôn với Maria, chỉ hứa "sẽ vẫn là bạn của cô ấy cho đến khi ông vẫn còn sống." Sau đó, Maria bước vào một cuộc phiêu lưu tình ái khác, kết thúc bằng việc sinh ra một cô con gái, nhưng không kết hôn, và ở vậy cho tới già tuổi già và chết như một nữ tu.
Mặc dù Maria không trở thành vợ của Turgenev,nhưng hình ảnh của Maria đã được phản ánh trong câu chuyện "Faust". Trong nhân vật chính Vera Yeltsova, toàn bộ cộng đồng văn học ngay lập tức nhận ra bóng dáng em gái của Lev Tolstoy. Chính Turgenev đã viết về điều đó như sau: “Faust” được viết ở bước ngoặt, ở ngã rẽ của cuộc đời - cả tâm hồn bừng cháy lên ngọn lửa cuối cùng của ký ức, hy vọng, tuổi trẻ ”.
"BÊN LỀ TỔ ẤM CỦA NGƯỜI KHÁC"
Tất nhiên, ngay cả những người không quá quen thuộc với tác phẩm của ông cũng biết về tình yêu lớn nhất trong cuộc đời của Turgenev. Nữ ca sĩ opera Pauline Viardot là bạn và là mối tình đơn phương của Turgenev trong nhiều năm. Nhưng người đẹp đã kết hôn với nhà phê bình nghệ nổi tiếng người Pháp Louis. Turgenev trở thành một người bạn gần gụi của gia đình Viardot. Nhà văn đã cùng họ đi khắp châu Âu, sống trong ngôi nhà của họ, như chính ông đã viết rằng ông ở "bên rìa tổ ấm của người khác."
“Ông ta thảm hại kinh khủng. Anh ta đau khổ về mặt đạo đức giống như chỉ một người có trí tưởng tượng của ông ấy mới có thể trải qua”- Lev Tolstoy viết về Turgenev.
Người ta không biết chắc liệu nữ ca sĩ Pauline Viardot có cho phép mình đáp lại tình yêu nồng nhiệt của nhà văn lỗi lạc hay không. Các nguồn tin cho biết cô có nhiều người hâm mộ từ giới nghệ thuật. Nhưng mỗi dòng thư của Turgenev gửi Pauline Viardot đều chứa đầy sự ngưỡng mộ gần như trẻ con dành cho nữ ca sĩ.
"Oi! Người mến thương dịu dàng ơi ! Bức thư dài mới tuyệt làm sao ( ví như những gì bạn vừa viết cho mẹ của mình ). Với sự hài lòng được đọc chúng! Như thể đang bước đi trên lối mòn nhỏ mướt xanh và mát rượi giữa mùa hèoi ả. Oi! Sẽ tự nhủ mình ở đây mới dễ chịu làm sao; và cứ thế bước đi từng bước nhỏ, lắng nghe tiếng chim hót líu lo. Người mến thương ơi, bạn hát hay hơn bày chim kia rất nhiều.Hãy tiếp tục như thế nhé và nên biết rằng bạn sẽ không bao giờ tìm thấy những người đọc thư bạn viết chăm chú và đầy xúc cảm như tôi đâu " (Paris, 1847)
Có lẽ sự gắn bó lâu dài, có phần điên rồ và đau đớn này là lý do khiến Ivan Turgenev không bao giờ lập gia đình. Cô con gái ngoài giá thú Pelagia của ông đã trưởng thành, kết hôn với Gaston Brewer và sinh ra hai đứa con. Dòng họ Turgenev đến đấy là kết thúc.
TÔ HOÀNG
( Theo báo “Tin tức” –Nga )
