Federiko Fellini không chỉ là một trong số người khởi xướng nên nền điện ảnh Tân Hiện Thực Italy vào thập niên những năm 1960, ông còn xứng đáng là cây đa cây đề của nền điện ảnh thế giới thế kỷ thứ 20. Tháng 9/2020 vừa qua, tại quê hương ông và nhiều nước trên các châu lục người ta tổ chức mừng ngày sinh nhật lần thứ 100 của ông.

Vào dịp này nữ nhà văn, phóng viên Francheka Fabbri Fellini- cháu gọi F.Fellini là cậu ruột- có cuộc trò chuyện với báo giới về ông.

@ Một trong những bộ phim chủ yếu của Federico Fellini được đặt tên là “Amarkord- theo thổ ngữ có nghĩa là “Tôi nhớ lại. Thưa bà, vậy bà có “amarkord gì về ông cậu của mình không?

F. Fabbri: Có chứ, tất nhiên rồi. Tôi nhớ tới những cuộc dạo chơi trên bờ biển, những bữa ăn với những món mà ông yêu thích. Ví như ông rất thích món mà mẹ tôi, Maria Maddalena Fellini-em gái ông thường nấu ở nhà. Mẹ tôi kém cậu tôi 10 tuổi. Tôi còn nhớ buổi gặp ông tại gian Grand-otel Rimini. Điều đó xẩy ra khi Federico tới thành phố của chúng tôi để tạm biệt tôi, mẹ tôi, bà tôi là Ida Barbiani- bà tôi sống với gia đình tôi.

Trong ký ức của tôi chợt hiện lên những bức tranh thuốc nước của ông. Ông vẽ nó trên những mẩu giấy. Sau khi ông về, tôi đã tìm thấy chúng ở những góc nhà. Đó là những bức họa màu-như cậu tôi thường gọi như vậy, phác họa các nhân vật nẩy sinh bởi trí tưởng tượng phong phú của ông.

@ Bà có thường xuyên gặp ông tại trường quay không?

F.Fabbri: Tôi đã có mặt tại hãng Cinecitta, khi cậu tôi thực hiện bộ phim “ Amarkord “ vào năm 1974. Tôi cũng tới với cậu khi ông quay bộ phim “ Jinjerd và Freda” và phim “ Giọng nói của mặt trăng”. Đối với tôi những chuyến đi ấy luôn luôn như nhờ phép màu. Tiếc rằng những dịp may ấy không xẩy ra thường xuyên. Nhưng bây giờ tôi vẫn nhớ tới từng chi tiết. Tất nhiên tôi đã bỏ qua nhiều dịp may như thế với các bộ phim khác.

@ Thưa bà, Federico Fellini hành xử ra sao khi làm việc?

F.Fabbri: Ông hệt như người dạy thú ở rạp xiếc! Nơi quay đối với ông luôn luôn là một vũ đài lớn. Nhiều lần Fellini đã xuất hiện trong các bộ phim của mình. Ví như trong phim “81/2”, nhân vật Gvido dạy dỗ những người đàn bà của mình bằng roi vọt. Fellini là người rất cầu toàn. Bản thân ông để mắt theo dõi mọi việc: hóa trang đầu tóc của diễn viên, trang phục, bối cảnh..Tài năng của ông không biết tới giới hạn.Ông mơ màng trong tỉnh táo.

@ Vậy Felinnira thế nào trong đời sống riêng tư?

 F. Fabbri: Nói vài lời thôi à? Rất hóm hỉnh, hào hiệp, phóng khoáng.

@ Và rất có hiệu quả trong cặp mắt những người xung quanh, tôi nói thêm. Nhưng bản thân ôngcó thích tổ chức ăn mình thành quả của mình không?

F.Fabbri: Không.Thậm chí chính cậu tôi không bao giờ thu gom những giải thưởng nhiều vô số kể của mình, mà thường nhờ dì tôi là Juylietta ( Juylietta Mazina, nữ diễn viên, vợ của đạo diễn) để mắt. Anh có hình dung được không?

@ Còn những ngày sinh nhật?

F.Fabbri: Không bao giờ ông tổ chức chúng. Có một lần, tôi hỏi cậu tôi vì sao như thế. Fellini trả lời bằng câu châm ngôn nổi tiếng của Avraam Linkol: “Không lấy gì làm quan trọng có bao nhiêu ngày trong cuộc đời của bạn. Cái quan trọng là có bao nhiêu cuộc đời trong những ngày ấy của bạn.  

@ Fellini đã tặng bà những món quà gì vào dịp sinh nhật?

F.Fabbri: Ông luôn luôn tặng tôi thứ gì đặc biệt, rất cần thiết, rất đúng lúc. Món quà mà tôi nhớ nhất là chiếc áo gió màu xanh nước biển. Còn sau một từ những cuộc dạo chơi ngày đông của chúng tôi ở Rimini ông vẽ tôi trong một từ những bức vẽ tuyệt vời của ông.

@ Những vai nữ nào trong các bộ phim của Fillini gần gụi với bà hơn cả. Bản thân bà có lúc nào muốn sắm vai này, vai kia trong các bộ phim của ông không? Vì dẫu sao bà cũng sống trong bầu không khí điện ảnh?

F.Fabbri: Quả là tôi sinh ra trong thế giới điện ảnh, nhưng dẫu sao tôi cũng không phải là nữ diễn viên và tôi không bao giờ đo ướm mình với các nhân vật trong phim của Fellini. Nhưng tôi tôn thờ tất cả các nhân vật của ông, đặc biệt là các nhân vật nữ mà dì Juylietta sắm vai như: Jensomina, Cabiria và nhiều nhân vật khác. Những nhân vật ấy rất gần gụi với tôi.

@ Bà nhớ gì về thời điểm Fellini rời cõi đời này?

F.Fabbri: Ồ, đó là buổi tiễn đưa ông kéo dài suốt ba ngày giữa Roma và Rimini. Quan tài của ông ban đầu được đặt tại Teatro 5 hãng phim Cinecitta ở Roma, sau đó hàng ngàn người tới dự lễ ban phước cho ông tại Santa Maria  degli angeli. Sau đó nữa thì xe chở quan tài của ông về Rimini- thành phố quê hương, tại đây diễn ra một buổi lễ nữa ở Teatro Galli. Fellini thực hịện chuyến đi cuối cùng tới nghĩa trang trong khu gia đình, nơi ông sẽ an nghỉ với dì Juylietta và chú bé Pier Federico bất hạnh của họ (con trai duy nhất của ông bà chết 2 tuần sau ngày cất tiếng khóc chào đời).

@ Bà sẽ hỏi gì cậu của mình, nếu bà phỏng vấn ông ấy?

F.Fabbri: Tôi sẽ hỏi ông ấy hai câu. Câu thứ nhất: “Cậu tiếc nuối điều gì?”. Còn câu thứ hai: “Tại sao không bao giờ cậu nhận má con, em gái con đóng phim?.      

@ Bộ phim nào của Fellini mà người xem chưa nhận ra hết giá trị trong sáng tác của ông mà bà khuyên mọi người nên xem?

F. Fabbri: Một sự lựa chọn phức tạp đấy. Nhưng nếu chỉ chọn một phim thôi thì đấy là “81/2.

@ Phim Italy nào trong năm ngoái ( 2019 ) được bà coi là xuất sắc nhất?

F.Fabbri: Phim “Kẻ phản bội với diễn xuất của PIerfranchecko Favino, được quay xuất sắc bởi nhà quay phim Marko Bellokko. Những bộ phim tầm cỡ như vậy không phải là chuyện của ngày một ngày hai, ngay cả ở Italy cũng vậy!

@ Bà nghĩ gì khi người ta so sánh Fellini với đạo diễn Paolo Sorrentino?

F.Fabbri: Đơn giản ra cứ xếp bộ phim “Vẻ đẹp tuyệt vời của Sorrentino cạnh những kiệt tác của Fellini bạn dễ dàng tìm được câu trả lời. Fillini đó là hiện tượng duy nhất. Ông là siêu sao và không hề có người kế tục. Còn các nhà phê bình phim viết thế nào là chuyện của họ.

TÔ HOÀNG (theo báo chí nước ngoài)