Sao bây giờ nhiều nhà thơ thế! Đấy có phải là nỗi lo lắng của nhân dân, của nhiều gia đình vì sự mất cân đối trong xã hội? Nhiều người đến dự hội nghị vừa nghe thấy ban tổ chức giới thiệu một “nhà thơ” nào đó lên đọc thơ góp vui trước khi vào chương trình mà kinh hãi! Thôi thì, đã chấp nhận cơ chế kinh tế thị trường thì phải “sống chung với lũ”! Đã hưởng thành tựu phát triển của kinh tế thị trường thì cũng phải chịu những hệ lụy do nó sinh ra chứ! Không có gì là toàn vẹn cả. Tấm huân chương cũng có mặt trái.



SAO BÂY GIỜ NHÀ THƠ NHIỀU THẾ?

ĐINH QUANG TỐN

“Sao bây giờ nhiều nhà thơ thế?”. Đó là câu hỏi của anh bạn tôi làm ở một ngành kinh tế. Thú thực, tôi cũng chưa biết trả lời như thế nào! Nhiều nhà thơ mà các nhà thơ đều xứng đáng với danh hiệu ấy thì đương nhiên là nền thơ phát triển và đáng mừng rồi. Nhưng thực tế cuộc sống thì nhiều bạn đọc lại xa lánh thơ. Có người bàn đến việc “cai nghiện thơ”. Sự phát triển về khối lượng thơ và số lượng nhà thơ như là thảm họa của nền văn chương nước nhà... Thế thì hư thực thế nào, đáng mừng hay đáng lo? Nó là sự phát triển tự nhiên bình thường hay là sự đột biến thái quá.

Bình tĩnh nhìn vấn đề thơ trong sự tương quan chung toàn xã hội thì tôi thấy cũng không đáng lo lắng quá. Này nhé, kinh tế thị trường đã sinh ra các công ty, các giám đốc, thậm chí các tổng giám đốc (những chức vụ ngày xưa rất oai, rất ít) thì nay như nấm mọc sau mưa. Các học hàm học vị sang trọng như giáo sư - tiến sĩ cũng phát triển theo cấp số nhân mà có người nói rằng nếu phải khắc bia như ngày xưa thì lấy đá ở những núi nào cho đủ! Các danh hiệu, nghệ sĩ ưu tú, nghệ sĩ nhân dân sao được gán cho nhiều người thế. Rồi các cấp bậc hàm… Vô tình kinh tế thị trường đã làm đảo lộn các giá trị, sự cao sang và sự tầm thường nhiều khi có khoảng cách không rõ ràng nữa...

Danh hiệu nhà thơ bây giờ có còn cao quý không? Đã có các nhà thơ đích thực rất ngại khi được mọi người gọi với danh hiệu ấy. Danh hiệu nhà thơ trong con mắt mọi người bây giờ một nửa là giễu cợt, như nhân vật nhà thơ Thái Bạch trong một bộ phim nào đó. Có người làm thơ viết về mình “bỗng thành triệu phú ngẩn ngơ” còn được một nhà thơ có tiếng cho rằng đó là một định nghĩa hay nhất về thơ mà anh được biết từ trước tới nay. Nhiều người thì nói trắng ra rằng rất nhiều người làm thơ đồng nghĩa với từ “hâm”, “hấp”, “gàn”, “dở”... Cũng đừng trách mọi người, tự xưa ông cha ta đã dạy: “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân” mà! Chính các nhà thơ phải chịu trách nhiệm một phần về sự xuống cấp của danh hiệu nhà thơ vì đã để “Thơ xịn tồn kho, thơ xôn nhảy múa, thơ dở tràn lan”...

Sao bây giờ nhiều nhà thơ thế! Đấy có phải là nỗi lo lắng của nhân dân, của nhiều gia đình vì sự mất cân đối trong xã hội? Nhiều người đến dự hội nghị vừa nghe thấy ban tổ chức giới thiệu một “nhà thơ” nào đó lên đọc thơ góp vui trước khi vào chương trình mà kinh hãi! Thôi thì, đã chấp nhận cơ chế kinh tế thị trường thì phải “sống chung với lũ”! Đã hưởng thành tựu phát triển của kinh tế thị trường thì cũng phải chịu những hệ lụy do nó sinh ra chứ! Không có gì là toàn vẹn cả. Tấm huân chương cũng có mặt trái. Cây đèn sáng cũng có vùng tối dưới chân đèn. Những người chân chính thì “dĩ bất biến ứng vạn biến”, lo gì! Đến thời bao cấp khó khăn còn chẳng sao thì thời kinh tế thị trường phong phú nhất định cuộc sống sẽ tốt đẹp hơn!

Tuy nhiên, mọi điều sẽ tốt đẹp hơn nếu mỗi con người và toàn xã hội biết tự điều chỉnh. Mọi người thì hãy tự điều chỉnh để thích ứng. Còn người quản lý xã hội thì phải biết quản lý, biết điều chỉnh chính sách, biết điều tiết vì lợi ích dân sinh thì xã hội sẽ ổn định. Ông cha ta đã tổng kết “thái quá bất cập”. Sự phát triển của nhiều lĩnh vực trong xã hội hiện nay đang là thái quá. Đó là sự phát triển “nóng” cần được hãm phanh. Sự phát triển của khối lượng thơ và số lượng các nhà thơ cũng giống như phát triển tràn lan các lò xi măng, các trường đại học, lạm phát các học hàm, học vị, danh hiệu, cấp bậc hàm... cần được hãm lại. Nếu không đến một lúc nào đó mà “ra ngõ gặp nhà thơ”, “ra ngõ gặp giáo sư”, “ra ngõ gặp nghệ sĩ nhân dân”, “ra ngõ gặp tướng”... thì thật là thảm họa...


Góc nhìn