Không phải tác phẩm đầu tay nào của các nhà văn mới vào nghề cũng đều được các nhà xuất bản nồng nhiệt, ấm áp đón nhận. Càng không phải các nhân viên biên tập ở các nhà xuất bản đều có “cặp mắt xanh” để nhận ra những mầm đọt tài năng của nhà văn này, nhà văn kia ngay trong tác phẩm đầu đời của họ. Vì vậy, nhiều tuyệt phẩm từng bị khước từ có thể nhắc đến “Lolita”, “Đi tìm thời gian đã mất”, “Cuốn theo chiều gió” và cả… Harry Potter!  


      
TUYỆT PHẨM cũng từng bị khước từ

TÔ HOÀNG

“LOLITA” CỦA VLADIMIR NABOKOV
Với tập bản thảo “Lolita”, trong suốt nhiều năm Vladimir Nabokov kiên trì gõ cửa các nhà xuất bản khác nhau. Nhưng những ông chủ xuất bản cho rằng câu chuyện về cuộc tình giữa một người đàn ông đã luống tuổi với một cô bé mới lớn là không đứng đắn, không nghiêm túc.” Chuyện đồi bại”, “ Bệnh hoạn”, “ Khuyến khích chạy đuổi theo những thú vui xác thịt”…Đó chỉ là một phần rất nhỏ những đánh giá về tiểu thuyết “ Lolita” mà Vladimir Nabokov buộc phải nghe. Rồi một nhà xuất bản ở Pháp chuyên in những cuốn tiểu thuyết “ bán khiêu dâm” nhận in cuốn tiểu thuyết này.Đây có thể xem là lần ra mắt đầu tiên của “ Lolita” với bạn đọc. Và sau đó “ Lolita” được xuất bản ở Mỹ. Rất nhanh chóng “ Lolita” mang tới cho nhà văn không chỉ tiếng tăm lừng lẫy mà còn là một số tiền nhuận bút khổng lồ cho phép Vladimir Nabokov sang lập nghiệp ở Phần Lan và dành toàn bộ tâm trí cho việc sáng tác. 

“CHÚA RUỒI “CỦA WILLIAM GOLDING ( nhà văn Anh, Giải thưởng Nobel văn học năm 1983 )
            Cuốn tiểu thuyết mang tính phúng dụ “ Chúa ruồi ” (Lord of the Fliies) có thể sẽ không bao giờ được chào đời nếu không có sự kiên trì đáng nể của nhà văn William Golding. Có tới 21 nhà xuất bản khước từ in cuốn tiểu thuyết này. Chỉ có mình Tập đoàn in ấn của Anh “ Faber & Faber” chịu nhận in với điều kiện nhà văn lược bỏ một số trang mở đầu của cuốn tiểu thuyết khi tác giả miêu tả nỗi khủng khiếp của cuộc chiến tranh hạt nhân. Thoạt đầu có cảm giác quyết định của các ông chủ xuất bản là đúng, tuy có làm cho cuốn sách trở nên buồn bã và có phần vô lý. Năm đầu tiên sách chỉ bán được khoảng sấp sỉ 3000 cuốn. Nhưng vài năm sau “ Chúa ruồi” trở thành cuốn sách “ ăn khách” và tới đầu thập kỷ những năm 1960 tác phẩm được đưa vào giảng dạy tại nhiều trường cao đẳng và đại học. Qua đi vài năm, “ Chúa ruồi” được xếp trong danh sách 100 tác phẩm văn chương hay  nhất của thế kỷ 20.

“ĐI TÌM THỜI GIAN ĐÃ MẤT” CỦA MARCEL PROUST
            Như ta đã biết, nhà văn Pháp Marcel Proust hoàn toàn không tán đồng ý kiến của nhà văn Nga Anton Pavlovist Tsekhov khi cho rằng “ Ngắn gọn là người chị của tài năng”. Theo Marcel Proust cần viết ra những tác phẩm càng dài, càng đồ sộ càng tốt.Điều này đã gây trở ngại cho nhà văn Pháp ngay khi ông công bố cuốn tiểu thuyết đầu tiên trong bộ tác phẩm” Đi tìm thời gian đã mất”. Các nhà xuất bản đều từ chối chồng bản thảo quá nặng ký. Một trong những biên tập viên còn viết như thế này cho tác giả : “ Bạn thân mến, tôi không hiểu nổi bạn có thể tốn đến ba mươi trang sách chỉ để miêu tả bạn ngọ nguậy, lăn lóc trên giường ra sao trước khi bạn thức giấc”.Nhân viên biên tập đó không thể ngờ rằng không lâu sau đó 30 trang sách kia được lan truyền khắp thế giới, còn Proust đã viết bộ tiểu thuyết trường thiên dài tới 6 cuốn  với hơn 2000 nhân vật. 

“ VÀ MẶT TRỜI CŨNG MỌC” CỦA ERNEST HEMINGWAY.
            “ Tôi không lấy làm ngạc nhiên khi được biết rằng ngài viết toàn bộ cuốn sách này tại một câu lạc bô với một tay cầm bút còn tay kia thì ôm em…Nhà xuất bản chúng tôi muốn thấy ở cuốn sách của ngài những gì mới lạ và sự nồng nhiệt. Tôi lo rằng những gì ngài viết ra không đáp ứng nổi những yêu cầu đó.”  Ernest Hemingway đã nhận được những dòng phúc đáp như vậy trước lời đề nghị nhà xuất bản “ Peacock & Peacock” nhận in tập tiểu thuyết đầu tay mang nhiều chất tự thuật ” Và mặt trời vẫn mọc” của ông.Nhưng không bao lâu sau, nhà xuất bản không có tầm nhìn xa này đã tỏ ra rất hối tiếc: Cuốn tiểu thuyết “ Và mặt trời vẫn mọc “ của nhà văn- sau này sẽ được trao giải thưởng Nobel văn học, ngay sau khi được công bố đã làm chấn động giới yêu văn chương thế giới.

“ CHIẾN TRANH GIỮA CÁC THẾ GIỚI” CỦA HERBERT GEORGE WELL
            Tiểu thuyết “ Chiến tranh giữa các thế giới” ( The War of the Worlds ) thoạt đầu xuất hiện trên tờ tạp chí “ Pearson’s magazine ” vào tháng Tư năm 1897 và chỉ sau đó tiểu thuyết mới ra mắt dưới dạng sách. Chặng đường để cuốn sách đến được với bạn đọc rất dài, bởi các nhà xuất bản không nhìn ra ở câu chuyện về thắng lợi của những người từ hành tinh khác đến đối với Trái đất điều gì thú vị cả. Một nhân viên biên tập còn viết thế này: “ Sách cần có thêm một hàng tiêu đề như sau: Đừng đọc cuốn sách khủng khiếp ấy! “. Anh chàng thẩm định văn học kém cỏi đó đâu ngờ được rằng tiểu thuyết “ Chiến tranh giữa các thế giới” sau này được đánh giá là một tác phẩm có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đối với toàn bộ khuynh hướng văn học viễn tưởng của Thế kỷ 20.
            Trong cuốn tiểu thuyết của mình Herbert Geoge Well đã có những tiên đoán bất ngờ. Ví như từ cuối thế kỷ 19 các nhà thiên văn trong tác phẩm của ông đã quan sát khá kỹ càng Sao Hỏa và ngay từ năm 1896, một nhân vật trong tiểu thuyết đã phát biểu khẳng định những dấu hiệu của sự sống trên hành tinh kia. 

                                 


“CUỐN THEO CHIỀU GIÓ” CỦA MARGARET MITCHELL
            Câu chuyện về mối quan hệ lạ lùng, hấp dẫn giữa nàng Scarlett O’Hara và chàng Rhett Butler được nữ văn sỹ Margaret Mitchell miêu tả trong hơn một ngàn trang sách vào những năm 1930 đã bị 38 nhà xuất bản khước từ không chịu in. Nhưng khi Công ty in ấn “ Macmillan Publishers” thử liều xuất bản, ngay lập tức nữ văn sỹ nhận được hàng ngàn lời phản hồi ngợi khen. Và chỉ sau nửa năm sách đã bán được trên một triệu bản.Người ta kể lại, ngay trong các toa của chuyến tầu lửa tốc hành ở nước Mỹ vào thời đó đều có dán những tờ quảng cáo khổ lớn với dòng chữ: “ Hàng triệu người Mỹ không thể lầm lạc. Hãy đọc ngay “Cuốn theo chiều gió ” . Thêm một năm nữa thôi, với “ Cuốn theo chiều gió” nữ văn sỹ Margaret Mitchell được trao giải thưởng văn học Pulitzer danh giá. 

“LÒ SÁT SINH SỐ 5” CỦA KURT VONNEGUT
            “ Quý ngài Vonnegut kính mến! Như thường lệ, khi tổng vệ sinh kho bản thảo tồn tích vào dịp hè chúng tôi đã tìm thấy 3 phần thuộc cuốn tiểu thuyết ngài gửi đến đây đã lâu. Tôi lấy làm tiếc xin báo cho quý ngày, dù đã đọc lại chúng tôi vẫn thấy tác phẩm của ngài không hợp với yêu cầu xuất bản của chúng tôi…”.Trích đoạn thư này hiện vẫn nằm trong thư viện cá nhân của nhà văn Mỹ này.” Lò sát sinh số 5” ( The Sirens of Tiatan ) sau khi ra mắt đã mang niềm vinh quang tầm cỡ thế giới cho nhà văn Kurt Vonnegut. 

“ CHIM TRAICA Số 5“ CỦA RICHARD  BACH
            Nếu bạn đọc truyện vừa mang chất ngụ ngôn của Richard Bach “ Chim traica mang tên Jonathan“  ( Jonathan Livingston Seagull ) mà không hiểu truyện nói gì thì bạn đừng ngại bạn là người đơn lẻ. Bản thảo của tập truyện này đã bị từ chối 18 lần cả thảy. Lý do ư? Các nhà xuất bản không muốn in một cuốn sách mà trong đó con người bị ví với những chú chim. Nhưng khi tập đoàn “ Macmillan “ liều lĩnh in vào năm 1970 thì được bạn đọc đón nhận nồng nhiệt. “ Chim traica số 5” trở thành tác phẩm gối đầu giường của sinh viên tất cả các trường đại học ở Mỹ.  

“HARRY POTTER VÀ HÒN ĐÁ PHÙ THỦY” CỦA J.K ROWLING
            J.K Rowling phải mất rất nhiều thời gian để tìm người xuất bản tập đầu của cuốn tiểu thuyết về cậu bé Harry Potter. Người mẹ đơn thân thất nghiệp này đã gửi bản thảo của mình tới 12 nhà xuất bản nhưng ở khắp mọi nơi bà đều nhận được lời từ chối.Các ông chủ xuất bản đều trả lời giống nhau: Tiểu thuyết có dung lượng quá lớn mà trẻ em thời buổi này không thích đọc những cuốn sách quá dày. Nhưng rồi chính cô con gái tám tuổi của ông chủ tịch tập đoàn in ấn “ Bloomsbury” đã định đoạn số phận của Harry Potter.Đọc hết tập 1, cô bé đòi đọc phần tiếp theo. Nhà xuất bản vâng lời nhân viên biên tập tý hon và đồng ý cho phát hành tập 1. Dẫu sao nhà xuất bản vẫn có lời khuyên nữ văn sỹ tương lai hãy đi tìm một công việc khác để kiếm sống vì sách sẽ không mang lại cho bà nhiều tiền. Trái với mọi dự đoán loạt sách về cậu bé có phép màu không chỉ làm J.K trở thành một trong những người phụ nữ giàu có nhất mà còn là người có ảnh hưởng lớn nhất tại Anh quốc.