
Là ca khúc được biết đến rộng rãi nhưng thật lạ, tác
giả của bài “Chân tình”, nhạc sỹ Trần Lê Quỳnh lại không được nhiều người biết,
cả về đời tư và quan hệ âm nhạc với các ca sỹ, nhạc sỹ đương thời khác. Phần vì
anh đang sống ở nước ngoài và phần nữa quan trọng hơn, anh có thói quen tránh
những ồn ào, xô bồ mà chọn cho mình một lối nhỏ lặng lẽ đi về thế giới nhỏ bé của
riêng mình, i chang như bố anh, nhà văn Trần Hoài Dương, một trong những cây
bút xuất sắc đã dành trọn cả đời cho các sáng tác của văn học thiếu nhi Việt
Nam. Và, tác phẩm của nhà văn quê Hải Dương này cũng may mắn được trích in
trong chương trình Sách giáo khoa dành cho học sinh lớp 3 (tập 1). Chia sẻ cùng
chúng tôi, Quỳnh chỉ cười, mỗi bài hát, trang văn cũng như một cuộc đời, hãy để
nó tồn tại trong một đời sống riêng, đâu đó sau những mối tình đầu, trước tâm hồn
người đang yêu, ngoài góc phố hay đơn giản hơn, réo rắt trong những quán cà phê
vỉa hè cũng được. Hãy để tất cả được “êm đềm như những sớm mai…”, đừng bắt tác
phẩm gánh thêm những gì khác quá lớn lao, to tát ngoài lời ca, tiếng nói của
tâm hồn.
TRẦN LÊ QUỲNH LỐI RIÊNG LẶNG LẼ…
ĐOÀN ĐẠI TRÍ
Như
chưa từng có những phút lìa xa…
Cuộc sống có nhiều điều kỳ lạ. Kiểu như Thượng đế
ban cho người này giọt sương nhưng người kia là cả hồ nước. Và âm nhạc Trần Như
Quỳnh cũng vậy. Anh viết không nhiều, số tác phẩm đếm qua, đếm lại trên đầu
ngón tay nhưng cứ in vào, mãi mãi trong tâm trí và trái tim khán giả, với những
ca từ giai điệu mềm mại, thướt tha và đẹp đẽ như những giọt sương ban mai đầy
tinh khiết. Vì thế, dù nhỏ bé và mong manh nhưng giọt sương lại ám ảnh hơn cả hồ
nước mênh mông.
Có lẽ nghệ thuật là số phận. Có người cả đời viết
trăm bản nhạc nhưng không có gì để lại cho đời còn Trần Lê Quỳnh thì ngược lại.
Ngay từ ca khúc đầu tay, anh đã để lại ấn tượng mạnh mẽ bằng những ca từ có phần
yếu đuối. Thế rồi, với cảm nhận của nhiều người, âm nhạc của anh đã…dừng lại vì
không phải những ca khúc sau mà rất ít ca khúc nào khác viết về tình yêu hay
hơn được “Chân tình”. Thế nhưng, Quỳnh lại không đồng ý, anh bảo tôi, với mình,
ca khúc hay nhất là bài Cô gái đến từ hôm qua. Tuy nhiên, Chân tình vẫn rất đặc
biệt với anh bởi khi những giai điệu bài hát này được viết ra cũng là lúc trái
tim của chàng sinh viên năm cuối ở Sài Gòn khi ấy tan vỡ bởi mối tình đầu. Cũng
như nhiều tác phẩm khác, hầu như tác giả không bao giờ biết số phận của nó cho
tới khi được khan giả đón nhận. Và Quỳnh cũng thế. Anh bảo lúc viết ra, anh
không kỳ vọng đó là ca khúc để đời hay bất cứ một điều gì mà đơn giản chỉ là sự
khỏa lấp đi những mất mát quá lớn sau một mối tình của những rung cảm đầu đời.
Có lẽ vì thế mà âm điệu bài hát không gò bó, không chau chuốt nhưng lại mượt
mà, êm mướt như một ban mai tinh sương còn ướt rượt cỏ cây…
Có thể có những bài hát về tình yêu rất hay, có những
lời thơ về tình yêu sâu sắc, nhưng không bao giờ có được những giai điệu về
tình yêu nào trong trẻo và thánh thiện như những lời ca của Chân tình bởi đơn
giản, đó là mối tình đầu tiên, mối tình duy nhất đóng đinh như định mệnh của mỗi
con người, không bao giờ thay đổi hay xóa bỏ được. Và, đó có lẽ là lý do mà
Chân tình mãi mãi là khoảnh khắc đẹp đẽ, trong ngần như đôi mắt người yêu vậy.
Tôi đã hỏi Trần Lê Quỳnh rất nhiều về bản thân và
anh cũng vui vẻ chia sẻ. Là người quê gốc Hải Dương nhưng sinh ra và lớn lên ở
Hà Nội, Quỳnh theo cha mẹ vào Sài Gòn sinh sống từ khi còn khá nhỏ. Anh học cấp
2, cấp 3 và đại học ở thành phố này và tiếng Anh là sở trường cũng như môn học
giỏi nhất của anh. Sau này, anh giành được suất du học, rồi định cư làm việc ở
nước ngoài cũng nhờ thành tích tiếng Anh xuất sắc so với bạn bè cùng khóa. Kể về
cuộc sống hiện tại, cha của hai người con nhỏ tươi cười, mình lấy vợ được mấy
năm rồi. Cô ấy là một người bạn quen biết từ lúc còn rất nhỏ, hình như mới lớp
5 nhưng sau một thời gian dài mất liên lạc vì học hành, hai người gặp lại nhau ở
Anh quốc và quyết định đi tới hôn nhân. Hiện, vợ anh đang làm phân tích rủi ro
cho một ngân hàng của vùng Tây Á. Mỗi năm, gia đình anh thường về Việt Nam vài
lần vì người thân và bè bạn và gia đình vẫn ở đây.
Yêu
hơn từ ngày bố mất
Bất cứ điều gì bất ngờ cũng luôn để lại những hụt hẫng
và đến bây giờ, sau gần năm năm ngày bố anh, nhà văn Trần Hoài Dương mất vì đột
quỵ tại nhà riêng, Quỳnh bảo anh vẫn cảm thấy hụt hẫng, chênh vênh mỗi khi nhớ
đến. Vì thế, mặc dù ở xa nhưng năm nào vợ chồng anh cũng cố gắng thu xếp đưa
các con về quê thăm ông bà ngoại, thăm bà nội và để anh thăm căn nhà, những cuốn
sách cũ kỹ, một thế giới vô cùng thân thuộc của bố anh cả đời gìn giữ.
Nhiều bạn bè thân thiết với nhà văn Trần Hoài Dương
đều nói ông là người cam chịu, mặc dù trong văn chương, tâm hồn ông thật trong
trẻo, thanh khiết. Về chuyện này, Quỳnh cho biết, không phải cha anh cảm chịu
mà vì hết mực thương con. Dường như, ngoài văn chương thì cả cuộc đời, điều ông
lo lắng nhất chính là anh, đứa con duy nhất của ông. Trước đây, sau khi từ bỏ
công việc ở một Nhà xuất bản danh tiếng, nhà văn Trần Hoài Dương sống và nuôi
gia đình bằng ngòi bút đúng nghĩa với số tiền nhuận bút của những tác phẩm văn
chương chỉ dành cho thiếu nhi. Và những ai từng sống bằng những đồng nhuận bút
mới hiểu cảm giác chật vật của những năm tháng sau này của ông. Thế nhưng, thật
lạ, tất cả những gì ông dành cho Trần Lê Quỳnh vẫn là một thế giới yêu thương đầy
trong trẻo và bảo bọc. Dường như, không riêng gì Quỳnh, hầu như bất cứ người trẻ
nào cũng mê mải đeo đuổi theo chân trời riêng của mình. Có lẽ đó cũng là ước
mơ, là niềm đau đáu của những bậc cha mẹ, trong đó có nhà văn Trần Hoài Dương để
những năm tháng về già, muốn gặp con cháu, ông đã hai lần lặn lội tới tận xứ
người xa xôi.
Tôi cũng may mắn gặp ông, trong một bữa tiệc tất
niên ở cơ quan cũ khoảng năm 2010, cùng với nhiều bè bạn văn chương lớn tuổi
khác. Thật tiếc cho mình, một cậu nhóc mới chân ướt chân ráo vào Sài Gòn khi ấy
chưa biết nhiều, đã không trò chuyện và tìm hiểu nhiều về ông. Nhưng tôi vẫn nhớ
đôi mắt thăm thẳm, mái tóc dài nhưng khá thưa và cái áo khoác dày dù trời không
lạnh khi ông ngồi lặng lẽ bên nhà văn Trần Quốc Toàn, ai hỏi gì thì mủm mỉm cười,
rồi thôi.
Về các dự định tương lai, Trần Lê Quynh tâm sự, thời
gian sắp tới, ngoài công việc, anh sẽ dành nhiều hơn cho cuộc sống riêng tư và
nghệ thuật với việc bắt đầu viết nhạc lại sau nhiều năm bẵng quên và in một cuốn
sách tuyển tập những tác phẩm chọn lọc của bố anh, nhà văn Trần Hoài Dương. Có
thể nói, ngay từ khi còn trẻ, làm viên tập của tạp chí Học tập (sau này là Tạp
chí Cộng Sản) cho tới khi dạy học, rồi làm trưởng Ban văn xuôi báo Văn nghệ,
trưởng ban biên tập nhà xuất bản Măng non (NXB Trẻ), nhà văn Trần Hoài Dương vẫn
giữ cho mình được một tâm hồn trong trẻo, một thế giới sáng tác không bị ảnh hưởng
bởi bất cứ những đổi thay của cuộc sống, chỉ hướng tới cái đẹp thuần khiết êm đềm
của thế giới tuổi thơ đầy ảo mộng. Suốt cuộc đời, ông chỉ tâm niệm là mang đến
cái đẹp, dù một chút thôi, như viên sỏi lặng lẽ thả xuống ao bèo cuộc đời này
cũng được. Đó không chỉ là văn chương, là ám ảnh mà đó chính là cuộc đời, lẽ sống
của ông. Sau này, khi bất ngờ ra đi ở tuổi 69 vì tai biến, ông vẫn còn nhiều dự
định và những bản thảo chưa kịp công bố và thời gian tới đây, Trần Như Quỳnh
cho biết anh sẽ cùng một vài người bạn văn chương của bố anh tiếp tục hoàn thiện
những gì mà bố mình để lại.
Hy vọng, thời gian sắp tới, những tác phẩm còn dang
dở hoặc đã hoàn thành nhưng chưa kịp xuất bản của nhà văn Trần Hoài Dương sẽ được
con ông, nhạc sỹ Trần Lê Quỳnh tập hợp, đưa đến tay độc giả để làm giàu thêm
không gian văn học của nhà văn với những mảng màu quen thuộc mà đẹp đẽ mà cả đời
ông đeo đuổi.
Nguồn: Tinh Hoa Việt