Thời bao cấp, Ngô
Phan Lưu đi chụp ảnh dạo. Chốn quê hẻo lánh, chả ai giàu có để chụp vài chục tấm hình. Vì vậy, phải tháng rưỡi hoặc
hai tháng ông mới bắt xe đò lên thành phố để tráng rửa hình. Và một tai nạn dở
khóc dở cười xảy ra: có đám cưới gọi ông chụp cho mấy kiểu ảnh, nhưng khi có
ảnh để giao thì... cô dâu chú rể đã tan đàn xẻ nghé, khiến thợ ảnh Ngô Phan Lưu
đành ngậm bồ hòn làm ngọt. Sau khi bỏ nghề thợ ảnh, Ngô Phan Lưu cải tạo
khoảng đất trống trước nhà thành sân trượt pa-tin. Khách vào cũng đông, nhưng
thu nhập của ông chủ sân pa-tin chẳng được bao nhiêu, mà người thu lợi nhiều
nhất là... ông hàng xóm có nghề chữa trị bong gân trật đả.
LÃO NÔNG VÀ TỜ LỊCH GỠ MỖI NGÀY
Nhà văn Ngô Phan Lưu sau khi đoạt giải nhất cuộc thi truyện
ngắn của Tuần báo Văn Nghệ - Hội Nhà văn VN năm 2007 đã được bạn đọc chú ý qua cách gọi thân mật “lão nông cầm bút”. Khi đã ở tuổi ngoài sáu
mươi mới bước chân vào văn đàn thì kể ra cũng hơi muộn, nhưng chỉ trong khoảng
thời gian tương đối ngắn gần đây đã có nhiều đầu sách của Ngô Phan Lưu được
xuất bản như “Cơm chiều”, “Con lươn chép miệng”, “Xoa tay và cười”... Mới đây,
Nhà xuất bản Văn hóa Văn nghệ TPHCM lại ấn hành một tập tản văn của Ngô Phan
Lưu có tên gọi “Tờ lịch gỡ mỗi ngày”.
Với cái tản văn được chọn làm tựa sách, lão
nông đất Phú Yên viết rằng: "Ví như, sáng thứ Hai tuần trước, ngủ
dậy liền đến bóc tờ lịch, tờ mới có ghi câu danh ngôn của Turenne: “Tôi có
ý kiến này muốn tặng bạn: Đó là, mỗi khi bạn muốn nói, bạn hãy làm
thinh”. Xem câu ấy xong, tôi ngẫm nghĩ… và thấy có lý, hay lắm. Quá hay đi
chứ! Lời khuyên răn này rất xác đáng, đã đúc kết một kinh nghiệm quý báu trong
cuộc sống đầy những chuyện khôn lường của lòng dạ con người! Và, ngày hôm đó
tôi cẩn thận trong ngôn ngữ hơn. Tôi chỉ thực hành nửa câu nói ấy mà cũng thấy
mình khá rồi. Còn thực hành nguyên câu dĩ nhiên là không nổi! Xin cảm ơn ông
hay bà Turenne người nước nào tôi không rõ, đã cho tôi một chút của báu giắt
lưng phòng thân trên đường đời gian truân!”
.
Văn phong của Ngô
Phan Lưu tưng tửng như vậy. Lão nông Ngô Phan Lưu chọn câu ngắn gọn và chọn
giọng hài hước nên tản văn của ông dễ đọc, dễ nhớ, đôi khi khiến người thưởng
thức bật cười thú vị vì những tình tiết gần gũi mà trớ trêu giữa đời thường.
Nói về duyên nợ
sáng tác chữ nghĩa, nhà văn Ngô Phan Lưu từng thổ lộ “tôi cầm bút khi đã mỏi
tay cày”. Thực tế, Ngô Phan Lưu không chỉ làm ruộng, ông từng trải nghiệm rất
nhiều nghề. Mấy sào ruộng làm sao đủ nuôi 5 đứa con, Ngô Phan Lưu xoay sở theo
kiểu bà con nông thôn “mần được thì mần”.
Thời bao cấp, Ngô
Phan Lưu đi chụp ảnh dạo. Chốn quê hẻo lánh, chả ai giàu có để chụp vài chục tấm hình. Vì vậy, phải tháng rưỡi hoặc
hai tháng ông mới bắt xe đò lên thành phố để tráng rửa hình. Và một tai nạn dở
khóc dở cười xảy ra: có đám cưới gọi ông chụp cho mấy kiểu ảnh, nhưng khi có
ảnh để giao thì... cô dâu chú rể đã tan đàn xẻ nghé, khiến thợ ảnh Ngô Phan Lưu
đành ngậm bồ hòn làm ngọt.
Sau khi bỏ nghề
thợ ảnh, Ngô Phan Lưu cải tạo khoảng đất trống trước nhà thành sân trượt
pa-tin. Khách vào cũng đông, nhưng thu nhập của ông chủ sân pa-tin chẳng được bao
nhiêu, mà người thu lợi nhiều nhất là... ông hàng xóm có nghề chữa trị bong gân
trật đả. Như lóe chút ánh sáng hy vọng, Ngô Phan Lưu xách túi đi học nghề đông
y. Thế nhưng, khi đã có đủ khả năng bốc thuốc kiếm ăn thì... các loại thuốc tây
tràn ngập lũy tre khóm trúc. Ai bệnh cứ ra mua vài viên nhức đầu sổ mũi mà uống
cho nhanh, khiến giấc mộng thầy lang của Ngô Phan Lưu cũng tan thành mây khói!
Mấy bận đổi nghề
không được gì, Ngô Phan Lưu chong đèn viết lách. In tập thơ đầu tay lỗ vốn hoàn
toàn, Ngô Phan Lưu quyết định viết những câu chuyện quanh bờ ao nhà mình. Trời
thật không phụ người có lòng, từ đó bạn đọc cả nước biết đến một lão nông cầm
bút Ngô Phan Lưu!
TÂM HUYỀN
