NXB
Kim Đồng liên kết với nhóm tác giả (đại diện là KTS Đoàn Bắc) ấn hành sách ảnh Tổ quốc nơi đầu sóng dành cho bạn
đọc thiếu niên, nhi đồng. Cuốn sách nằm trong dự án tuyên truyền về Trường Sa,
Hoàng Sa phi lợi nhuận, với sự đồng ý của Tổng cục Chính trị QĐND và phê duyệt
của Bộ tư lệnh Quân chủng Hải quân. Gần
đây trên công luận xẩy ra vụ lùm xùm về bản quyền 5 tác phẩm nhiếp ảnh của tác
giả Hoàng Chí Hùng in trong Tổ quốc nơi
đầu sóng. Hoàng Chí Hùng tuyên bố sẽ khởi kiện vụ việc này ra tòa. Sự
việc đáng tiếc này tại sao lại ồn ào như vậy?
Bản quyền sách ảnh “Tổ quốc
nơi đầu sóng”
Vì một chữ
“danh”!
TRẦN HOÀNG NHÂN
35 người “vắng mặt”, 1
người “kiện”
Chúng
tôi có trong tay cuốn sách Tổ quốc nơi
đầu sóng do NXB Kim Đồng ấn hành tháng 1/2013, dày hơn 40 trang khổ
20,5x18,5cm, in màu rất đẹp. Sách giới thiệu bằng hình ảnh (cả mới và tư
liệu) gần như đầy đủ về các hòn đảo, thiên nhiên, đời sống con người trên hai
quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa. Đây là một cuốn sách quý giúp các bạn đọc nhỏ
tuổi biết thêm và ngày càng yêu mến biển, đảo của Tổ quốc mình hơn.
Theo
KTS Đoàn Bắc, “Trong sách riêng nhóm tác giả ảnh là gần 70 người và hàng chục
các tác giả về nội dung thuyết minh ảnh. Ngoài NXB Kim Đồng, các cơ quan tổ
chức có đóng góp tư liệu tiêu biểu nhất cho cuốn sách là Cục Chính trị Hải
quân, Ban Biên tập Ảnh của TTXVN, báo Quân
đội nhân dân, báo Hải quân, Trung
tâm Phát thanh - Truyền hình quân đội (như đã ghi trên bìa gập của cuốn sách)”.
Trong
số 70 tác giả góp ảnh vào Tổ quốc nơi đầu sóng, ở trang “thủ tục xuất bản” có in hình và tên của 35 “tác giả tiêu
biểu thực hiện bộ ảnh” gồm các nhà báo, nghệ sĩ nhiếp ảnh. Đặc biệt, nhà phê
bình văn học, Chủ tịch Hội nhà văn Hà Nội Phạm Xuân Nguyên cũng có hình và tên
trong số 35 “tác giả tiêu biểu” này.
Như
vậy, tác giả Hoàng Chí Hùng cùng với 35 tác giả ảnh còn lại đã không được “lộ
diện” trong cuốn sách. Vậy tại sao chỉ một mình tác giả Hoàng Chí Hùng lại “nổi
giận” vì 5 tấm hình bé như bao diêm của anh in trong cuốn sách này?
Lý
do tác giả Hoàng Chí Hùng “nổi giận” đòi kiện và khiến câu chuyện “rùm beng” là
vì khi dùng hình của anh, KTS Đoàn Bắc đã không được tác giả đồng ý, lấy hình
trên internet lại còn cắt xén hình khi in. Theo cam kết giữa NXB Kim Đồng và
KTS Đoàn Bắc, toàn bộ vấn đề bản quyền về ảnh và bản quyền nội dung cuốn sách
sẽ do Đoàn Bắc chịu trách nhiệm.
Cũng
xin nói thêm, KTS Đoàn Bắc còn là một nhà sưu tập hình ảnh uy tín
hiện nay.
“Phải có danh gì với núi
sông”
Chính
vì vậy, trong thư giải trình và xin lỗi gửi NXB Kim Đồng, KTS Đoàn Bắc viết:
“Tôi cũng có lời xin lỗi nhà báo Hoàng Chí Hùng (ông Hùng hiện làm ở tạp
chí Làng nghề Việt Nam)vì đã
không kịp thông báo lại trước khi cuốn sách được xuất bản. Tuy nhiên, các bức
ảnh của nhà báo Hoàng Chí Hùng đã được in trong sách đều ở kích thước nhỏ và
được dùng để minh họa cho nội dung của các chủ đề trong sách. Vì thế để phù hợp
với kết cấu chung nên nhóm tác giả (do tôi chịu trách nhiệm chính) đã chỉ sử
dụng một phần của từng bức ảnh mà thấy phù hợp với nội dung cần nêu”.
Mới
đây được biết, người chịu trách nhiệm ở NXB Kim Đồng đã có cuộc nói chuyện qua
điện thoại với tác giả Hoàng Chí Hùng về 5 tác phẩm ảnh in trong Tổ quốc nơi đầu sóng. Cuốn sách này
đang nằm trong kế hoạch tái bản của NXB Kim Đồng. Trước đó, lãnh đạo NXB Kim
Đồng cho biết sẵn sàng bỏ 5 tác phẩm của Hoàng Chí Hùng ra khỏi Tổ quốc nơi đầu sóng khi tái bản.
Nhưng sau cuộc điện thoại của hai bên thì 5 bức hình sẽ được giữ lại cho lần in
sau.
Lâu
nay, khi người ta ra tòa “hầu nhau” đa phần liên quan đến chuyện tiền nong. Rõ
ràng trong vụ ồn ào về sách ảnh Tổ quốc
nơi đầu sóng, cả bên thực hiện là KTS Đoàn Bắc và tác giả Hoàng Chí
Hùng đều không vì mục đích “lợi nhuận”. Bởi theo tìm hiểu của phóng viên,
người làm nghề nhiếp ảnh rất ít người sống được bằng nhuận ảnh, nhất là nhuận
ảnh khi in sách hiện nay ở ta rất thấp.
Phần
lớn các nghệ sĩ nhiếp ảnh đều sống bằng nghề khác, như: làm phóng viên ảnh,
chụp ảnh sự kiện, đám tiệc hoặc đơn giản chụp ảnh chỉ vì thích… Có nhiều tay
máy sau khi tạo được tên tuổi trong làng nhiếp ảnh nghệ thuật bằng nhiều
cách, thì các show chụp hình đám cưới tăng vọt và thù lao cũng cao ngất. Nói
thế để thấy, tác giả Hoàng Chí Hùng “nổi giận”, “dọa kiện” không hẳn vì… tiền
nhuận ảnh. Giá như KTS Đoàn Bắc cẩn trọng hơn, xin phép và ghi tên tác giả
Hoàng Chí Hùng đàng hoàng thì mọi sự đã êm thắm. Nói như cụ Nguyễn Công Trứ:
“Làm trai đứng ở trong trời đất/ Phải có danh gì với núi sông”.
