MAI LINH và Hồi Ức Chuồn Chuồn
Con chuồn chuồn tuổi thơ cánh mỏng, con chuồn chuồn trong câu ca xưa bay thấp thì mưa / bay cao thì nắng bay vừa thì râm đậu trong...
http://www.lethieunhon.vn/2012/10/mai-linh-va-hoi-uc-chuon-chuon.html
Con chuồn chuồn tuổi thơ cánh mỏng, con
chuồn chuồn trong câu ca xưa bay thấp thì mưa / bay cao thì nắng bay vừa
thì râm đậu trong thơ Mai Linh gợi về hình ảnh đẹp đến mong manh mỏng dính một ngày nắng, đẹp đến siêu
thực khi cái mỏng dính như mơ hồ, như
không nắm bắt được ấy lại cõng một ngày
ráo tạnh qua cơn mưa. Những từ dùng quen trong khẩu ngữ như mỏng dính,
cõng…được dùng thành hình ảnh tu từ nghệ thuật. Con chuồn chuồn bé tẹo giữa
không gian nắng mưa, trong thời gian ngày – cụ thể là một ngày mà như cảm giác
dài lắm, tiếp nối lắm, chẳng bé tí nào trong hồi ức của Mai Linh. Mỗi chúng ta
đều có, ít nhất một lần, rón rén tưởng nín thở để nhón đôi cánh mỏng chuồn
chuồn. Bắt được thì ít thôi mà bắt trượt thì nhiều lắm. Con chuồn chuồn tinh
ranh như có mắt đảo cả sang hai bên, đảo ngược lại cả phía sau thoát khỏi say
mê trẻ nhỏ.
Hồi ức chuồn chuồn
MAI LINH
Hồi ức là con chuồn chuồn
đậu lại bay đi
đôi cánh mỏng dính một ngày nắng
con chuồn chuồn cõng qua cơn mưa một ngày
ráo tạnh
đã một thời ta đứng tiếc ngẩn ngơ
bắt hụt con chuồn chuồn màu đỏ ớt
con chuồn chuồn vụt lên như giọt sáng bất
ngờ
Hồi ức là con chuồn chuồn
đậu lại bay đi
em ở gần ta những tháng ngày đẹp nhất
niềm vui dòng sông nỗi buồn nước mắt
mỏng manh em yếu đuối một cánh chuồn
em trút lại chiếc áo choàng hạnh phúc
xa vắng làm cỏ mọc nhanh hơn
Hồi ức là con chuồn chuồn
hình chiếc lá rơi xa xưa năm tháng
hồi ức
lúc ta bồi hồi nhặt lên, lúc mơ hồ quên
lãng
con chuồn chuồn đậu lại bay đi
Lời bình Bùi Kim Anh
Cái con chuồn chuồn có
cánh thì bay - bay vào ca dao, bay vào trong thơ thành hồi ức chuồn chuồn
của thi sĩ Mai Linh
Bài thơ có 3 khổ, không gò vào số câu,
không dồn thi tứ vào số chữ của thể thơ truyền thống, cũng không bươn chải xa
xôi như lối thơ hiện đại, thơ Mai Linh phóng túng mà cụ thể, lãng đãng mà gần
gũi như cánh chuồn chuồn ấy đậu rồi bay đi rồi đậu xuống lòng ta. Ba khổ đều
bắt đầu cùng một câu thơ Hồi ức là con
chuồn chuồn – đưa đến cho ta một định nghĩa, hình như chưa có ai định nghĩa
vậy, về hồi ức. Cái đã đến - bình thường và quen thuộc cũng có khi là mới
mẻ. Cái đã đến – vui hoặc buồn, từ từ hoặc dữ dội, ngọt ngào hoặc xót xa,
thoáng qua hoặc sâu đậm…khiến cho ta nhớ, khiến cho ta muốn quên mà cứ nhớ…Cách
mở đầu các khổ thơ bằng lặp lại một câu thơ vốn quen của lối thơ truyền thống.
Nhiều người làm thơ trẻ cho rằng như thế cũ, mòn. Cái đó cũng còn tùy ở cách
thể hiện, ở tứ thơ tiếp nối được thể hiện. Có những sự lặp lại là nhàm chán như
nghe người nói lặp. Có những câu nói lặp lại nhằm dụng ý khắc ghi. Và trong thi
pháp đó là một biện pháp sử dụng ngôn từ, một lối nói điệp. Hồi ức là con chuồn chuồn mở ra cho ta những khoảng lặng trong tâm hồn
thi nhân - đậu rồi như cụ thể, là đã
có rồi, lại đi như xa vắng, khiến nay ngẩn ngơ
đôi
cánh mỏng dính một ngày nắng
con
chuồn chuồn cõng qua cơn mưa một ngày ráo tạnh
Con chuồn chuồn tuổi thơ cánh mỏng, con
chuồn chuồn trong câu ca xưa bay thấp thì mưa / bay cao thì nắng bay vừa
thì râm đậu trong thơ Mai Linh gợi về hình ảnh đẹp đến mong manh mỏng dính một ngày nắng, đẹp đến siêu
thực khi cái mỏng dính như mơ hồ, như
không nắm bắt được ấy lại cõng một ngày
ráo tạnh qua cơn mưa. Những từ dùng quen trong khẩu ngữ như mỏng dính,
cõng…được dùng thành hình ảnh tu từ nghệ thuật. Con chuồn chuồn bé tẹo giữa
không gian nắng mưa, trong thời gian ngày – cụ thể là một ngày mà như cảm giác
dài lắm, tiếp nối lắm, chẳng bé tí nào trong hồi ức của Mai Linh. Mỗi chúng ta
đều có, ít nhất một lần, rón rén tưởng nín thở để nhón đôi cánh mỏng chuồn
chuồn. Bắt được thì ít thôi mà bắt trượt thì nhiều lắm. Con chuồn chuồn tinh
ranh như có mắt đảo cả sang hai bên, đảo ngược lại cả phía sau thoát khỏi say
mê trẻ nhỏ.
đã
một thời ta đứng tiếc ngẩn ngơ
bắt
hụt con chuồn chuồn màu đỏ ớt
.Không
chỉ là vậy đâu, không chỉ là tiếc vì bắt hụt con chuồn chuồn, còn ngẩn ngơ nhiều lắm dẫu đã là trong hồi ức. Cái
màu đỏ ớt - nhỏ và rất đỏ, những gì đó
say mê, khao khát của một thời đã bắt hụt, đã ngẩn ngơ, nặng hơn cả ngần ngơ - con chuồn chuồn vụt lên như giọt sáng bất
ngờ . Tứ thơ, hình tượng thơ bay lên, vụt lên theo đôi cánh mỏng. Có giọt
mắt trong thơ ai đó và có giọt sáng trong hồi ức thơ Mai Linh. Tia sáng có ở
trong đời. Giọt sáng chỉ có trong thơ. Có được mấy giọt sáng ở đời mà chẳng
ngẩn ngơ. Nhỏ thế, nhỏ không thể có.
Con chuồn chuồn hồi ức lại gợi về em ở gần ta những tháng ngày đẹp nhất / niềm
vui dòng sông nỗi buồn nước mắt. Nhà thơ không tả mà so sánh, mà gợi một so
sánh niềm vui – nỗi buồn và dòng sông – nước mắt. Nỗi niềm dẫu ở tâm trạng nào
cũng đầy ắp, cũng chảy tràn. Lại còn nữa em đặt giữa mỏng manh và yếu đuối một
cánh chuồn, em trút lại, em xa vắng. Hình ảnh chiếc áo choàng hạnh phúc ở câu trên và cỏ
mọc nhanh câu dưới gợi cảm giác mất mát, gợi cảm giác buồn hoang sơ
mỏng
manh em yếu đuối một cánh chuồn
em
trút lại chiếc áo choàng hạnh phúc
xa
vắng làm cỏ mọc nhanh hơn
Hồi ức được cắt nghĩa là con chuồn chuồn ấy
trong khổ thơ kết không gợi nhớ về nữa mà là suy ngẫm. Một Mai Linh thi sĩ, một
Mai Linh họa sĩ bồi hồi – mơ hồ
hình
chiếc lá rơi xa xưa năm tháng
hồi
ức
lúc
ta bồi hồi nhặt lên, lúc mơ hồ quên lãng
con
chuồn chuồn đậu lại bay đi
Bài thơ Hồi ức chuồn chuồn là một bức tranh
ngôn từ có thời gian – không gian, có cảnh sắc – tâm tình, có cảnh vật – con
người, cụ thể mà trừu tượng. Tranh Mai Linh trừu tượng. Thơ Mai Linh phảng phất
như gần như xa. Viết về hồi ức, định nghĩa về hồi ức trong cảm giác đậu rồi lại đi đem đến xúc cảm lâng
lâng, gợi về những gì nhớ nhớ quên quên. Một bức tranh thơ lãng mạn, đáng yêu
giữa bao xô bồ, hỗn độn đời thường