ĐỪNG " HÓA KIẾP" NHÀ BƯU ĐIỆN TPHCM THÀNH CHỢ
PHÚC
TIẾN
Tuần qua,
khách đến Đường Sách Nguyễn Văn Bình ngạc nhiên trông thấy bảng hiệu đèn “Chợ
Nga” mọc lên trên vách nhà Bưu điện trung tâm TPHCM.
Còn bên dưới,
ngay ở vách tường giáp giới sân chơi trẻ em và quán sách mùa Thu đã có hai cửa
lớn được trổ ra để vào khu chợ.
Ở một cửa
vào có hộp đèn lớn giới thiệu bên trong là “The Box Market” với cổng 1 là đường
Nguyễn Văn Bình (tức Đường Sách) và cổng 2 là 125 Hai Bà Trưng (tức trụ sở của
Tổng công ty Bưu chính Viễn thông –VNPT tại TPHCM).
Như vậy,
phải chăng là có đến 2 cửa vào một chợ lồng vào nhau trong một tòa nhà?
Khách vào
trong thấy rõ một loạt quầy sạp đã dựng lên trong không gian của tòa nhà xưa-
nơi trước đây là các gian phòng làm việc của bộ phận xử lý thư và bưu kiện.
Quang cảnh
thật tương phản giữa kiểu kiến trúc Art Deco trang nghiêm với các quầy sạp sặc
sỡ. Đó là các quầy sạp bán quần áo, đồ trang sức, hàng phong thủy, hàng lưu niệm
vv.
Thêm nữa
là các quầy cà phê giải khát và một số dịch vụ khác. Đúng là một ngôi chợ “thập
cẩm”, không có gì đặc sắc.
Trong khi ấy,
mặt tiền phía cổng 125 Hai Bà Trưng đã được đục tường, trổ cửa để chuẩn bị ra mắt
một cửa hàng thời trang sang trọng.
Không dừng
ở đấy, nếu đi tiếp nữa từ góc Hai Bà Trưng – Nguyễn Du cho đến quảng trường
Công Xã Paris – nơi trước đây có văn phòng nhận thư và bưu kiện nước ngoài và
văn phòng một số hãng chuyển phát nhanh đã chuyển thành “phố cà phê” xen lẩn
các cửa hàng thời trang.
Phía trước
nhà Bưu điện, đối diện với Nhà thờ Đức Bà, từ lâu, ở hai cánh trái và cánh phải
đã có quán thức ăn nhanh và quán cà phê “ngự trị”.
Hỡi ôi, lẽ
nào tòa nhà Bưu điện cổ kính gần 135 tuổi, từng được tạp chí Architectual
Digest của Mỹ xếp hạng là tòa nhà bưu điện thứ hai đẹp nhất thế giới, đang “hóa
kiếp” MỘT PHẦN thành chợ?
Một công
thự tráng lệ như thế - là di sản kiến trúc và lịch sử, bao gồm cả lịch sử ngành
bưu chính, sao có thể trở thành địa điểm thương mại thuần túy?
Quả thật,
việc đặt một ngôi chợ “tạp hóa” trong một tòa nhà di sản lừng lẫy như tòa nhà
Bưu điện trung tâm TPHCM không những tạo nên hình ảnh rất phản cảm mà còn phải
XEM XÉT các khía cạnh pháp lý.
Phần 5 của
điều 6 Luật Quản lý, sử dụng tài sản công quy định “việc khai thác nguồn lực
tài chính từ tài sản công phải tuân theo cơ chế thị trường, có hiệu quả, công
khai, minh bạch đúng pháp luật”.
Điều 9 của
Luật còn quy định tài sản công phải có sự giám sát của cộng đồng thông qua sự
chủ trì của Mặt trận Tổ quốc phối hợp với các tổ chức thành viên của Mặt trận
và cơ quan, tổ chức liên quan.
Mặt khác,
theo phần 4 của điều 5 Luật Di sản văn hóa, các chủ sở hữu di sản văn hóa phải
có trách nhiệm “thực hiện các biện pháp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn
hóa; thông báo kịp thời cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong trường hợp di
sản văn hóa có nguy cơ bị làm sai lệch giá trị, bị hủy hoại, bị mất”.
Ngoài ra,
Nghị định Chính phủ số 60 /2024 về Phát triển và quản lý chợ đặt ra rất nhiều
yêu cầu cụ thể từ kết cấu cơ sở hạ tầng đến các yếu tố văn hóa và công tác
phòng cháy chửa cháy khi mở chợ.
Trong đấy,
điều 3 của nghị định, quy định chợ được “tổ chức tại một địa điểm theo quy hoạch,
kế hoạch phát triển có liên quan nhằm đáp ứng nhu cầu mua bán, trao đổi hàng
hóa và nhu cầu tiêu dùng của người dân” chứ không thể mở một cách tùy tiện.
Chiếu theo
nội dung pháp luật hiện hành như trên, người dân cần biết việc mở “chợ Nga” và
Open Market” bên trong tòa nhà Bưu điện đã thực hiện đúng phép chưa?
Các cơ
quan liên đới là Sở Công thương, Sở Xây dựng, Sở Văn hóa thông tin và Sở Khoa học
– Công nghệ và các hội đoàn Lịch sử, Kiến trúc, Quy hoạch và Doanh nghiệp đã được
hỏi ý kiến về việc lập chợ tại đây?
Thiết
nghĩ, tòa nhà Bưu điện chính là công sản và cũng như các công thự khác, đều cần
sử dụng để phục vụ cho quyền lợi chung của xã hội chứ không phải quyền lợi
riêng của đơn vị được nhà nước phân công chủ quản.
Hiện tại ,
VNPT được nhà nước giao quản lý tòa nhà di sản quý giá này cần giữ gìn và phát
huy giá trị của nó bằng các phương cách hiệu quả hơn và đúng pháp luật.
Dẩu rằng
ngày nay dịch vụ bưu chính cổ truyền trong thời đại kỹ thuật số đã bị thu hẹp rất
nhiều nhưng trụ sở Bưu điện, nhất là những tòa nhà hay đẹp rất xứng đáng được bảo
tồn và nâng niu như một địa chỉ văn hóa – nghệ thuật phục vụ cộng đồng cư dân
và du khách.
Chẳng hạn
ngoài công năng bưu chính, tòa nhà Bưu điện trung tâm TPHCM hoàn toàn có thể
dùng làm bảo tàng của ngành và lịch sử kiến trúc thành phố.
Thêm nữa,
tòa nhà có không gian lớn với thiết kế công phu và trang trí lộng lẫy sẽ rất
phù hợp để làm nơi triển lảm, tiếp tân, nhà sách và trung tâm hội nghị, hay nơi
biểu diển âm nhạc cuối tuần.
Vả lại,
trong khi thành phố còn thiếu không gian cho giới trẻ mở văn phòng khởi nghiệp
và sáng tạo thì KHU NHÀ LỚN 125 Hai Bà Trưng rất nên ưu tiên dùng làm trụ sở
văn phòng cho mục đích này!
Hợp cùng với
Đường Sách Nguyễn Văn Bình – một di sản văn hóa mới đã sinh thành 10 năm nay,
việc tái sử dụng đúng cách cho không gian “dư dôi” của tòa nhà bưu điện , sẽ
làm gia tăng giá trị nhân văn cho khu vực quảng trường Công xã Paris và các con
phố chung quanh.
Mong rằng các cơ quan chức năng sớm vào cuộc giải quyết một vụ việc không đơn thuần là chuyện mua bán hàng hóa mà là phúc lợi văn hóa của xã hội.
