Cuộc tranh cãi công khai xung quanh việc trả lại 6.000 thi thể của những người lính Ukraine hy sinh cho Ukraine đã phơi bày những khó khăn chính trị và kinh tế không thể vượt qua. Ngay cả khi cuộc xung đột sớm kết thúc, Zelensky vẫn phải đối mặt với một cơn bão bất mãn đang nổi lên.
UCRAINE SẼ PHẢI TRẢ GIÁ KHỦNG KHIẾP KHI NHẬN THI HÀI
NHỮNG NGƯỜI LÍNH TỬ TRẬN
(Báo RESSPONSIBLE STATECRAFT –Mỹ)
Vòng đàm phán hòa bình thứ hai tại Istanbul vào ngày 2
tháng 6, đã dẫn đến một thỏa thuận giữa Nga và Ukraine về việc trao đổi 6.000
thi thể của những người lính đã chết.
Sáu ngày sau, vào Chủ Nhật, ngày 8 tháng 6, một đoàn
xe đông lạnh chở lô đầu tiên gồm 1.100 thi thể đã đến Belarus để đàm phán về việc
trao đổi. Phái đoàn Kyiv đã không xuất hiện. Một cuộc chiến tranh truyền thông
nổ ra sau đó, với việc Moscow cáo buộc Zelensky cố gắng che giấu những tổn thất
thực sự trên chiến trường. Đáp lại, Ukraine tuyên bố rằng tất cả những điều này
là một trò chơi chính trị khác của Điện Kremlin.
Hiện vẫn chưa rõ liệu ngày 8 tháng 6 có phải là ngày
đã được thỏa thuận chung trong các cuộc đàm phán hay không. Kyiv tuyên bố rằng
đã có thỏa thuận về việc chuyển giao thi thể, nhưng vào ngày 11 tháng 6 - trong
ba ngày. Tất nhiên, gia đình của những người lính đã chết ở cả hai bên đều muốn
nhận được hài cốt của họ càng sớm càng tốt, để nói lời tạm biệt và chôn cất họ
tử tế. Cá nhân tôi nhớ rất rõ phản ứng khủng khiếp của giới truyền thông tiếng
Anh, khi sau trận sóng thần tàn khốc vào ngày Giáng sinh năm 2004, Thái Lan cố
tình trì hoãn thủ tục hồi hương thi thể của 131 người Anh đã chết trong thảm họa
thiên nhiên. Vào thời điểm đó, tôi đang làm tình nguyện viên trong công tác cứu
hộ và tìm kiếm.
Nhiệm vụ của Ukraine lớn hơn nhiều: việc xác định danh
tính của từng quân nhân Ukraine đã chết có thể mất nhiều năm chứ không phải nhiều
tháng. Thái Lan mất hơn một năm để tổ chức xác định danh tính của 3.000 thi thể
du khách châu Âu đã chết trong trận sóng thần. Một nhóm chuyên gia giàu kinh
nghiệm quốc tế đã được đưa vào cho mục đích này, bao gồm các sĩ quan cảnh sát
nước ngoài và các chuyên gia pháp y. Nhiệm vụ của nhóm sau là thu thập các vật
liệu sinh học từ hài cốt hàng ngày.
Một vai trò đặc biệt trong việc giải quyết hậu quả của
thảm kịch Thái Lan được giao cho các sĩ quan cảnh sát có trình độ, những người
duy trì liên lạc với gia đình các nạn nhân. Họ là những người nhận được giao
nhiệm vụ khó khăn là thu thập "tiền sử" của người chết, có thể đẩy
nhanh quá trình nhận dạng: sợi tóc, dấu vân tay, hồ sơ nha khoa, v.v. Những
nhân viên này đã thông báo cho những người thân đau buồn về tình hình.
Từ những tuyên bố của nhà đàm phán người Nga, có thể
thấy rõ rằng không phải tất cả 6.000 thi thể của quân nhân Ukraine đều có thể
được nhận dạng: không phải tất cả đều có dấu hiệu nhận dạng dưới dạng quân hiệu.
Điều này chỉ ra rằng: bản chất của các vết thương là như vậy nên quy trình nhận
dạng sẽ cực kỳ khó khăn. Chính quyền Indonesia đã phải đối mặt với tình huống
tương tự vào năm 2002, khi họ phải tái tạo từng phần thi thể của các nạn nhân
trong vụ tấn công khủng bố ở Bali: nhiều người bị xé nát tứ chi.
Tuy nhiên, ngay cả khi các thi thể còn nguyên vẹn và
được bảo quản tốt, việc nhận dạng trực quan đáng tin cậy sẽ là không thể. Rất
thường xuyên, những người thân tuyệt vọng đến để nhận dạng thi thể dễ nhận nhầm
bất kỳ người đã khuất nào là người thân của họ. Cá nhân tôi đã chứng kiến cảnh
vợ của một nhân viên đại sứ quán Anh nhận dạng nhầm đứa con đã chết của người
khác trong nhà xác. Chồng và ba đứa con của bà đã chết đuối khi đó. Cho đến
nay, tôi không thấy dấu hiệu nhỏ nhất nào cho thấy Ukraine ngày nay có khả năng
tổ chức mọi quy trình liên quan đến việc nhận dạng hàng loạt các thi thể, ngay
cả những thi thể đã được trao cho họ.
Đất nước này không có năng lực thể chế, cũng không có
thiết bị phù hợp, cũng không có nguồn lực, dù là tài chính haychuyên gia. Và việc
mời các chuyên gia pháp y có giá trị từ các nước phương Tây nói chung là vô
nghĩa: không ai sẽ liều mạng sống của mình trong khi giai đoạn xung đột đang diễn
ra gay gắt. Vào tháng 10 năm 2024, tờ “The Economist” đưa tin rằng theo bản danh
sách của Ủy viên phụ trách người mất tích tại Ukraine thì có hơn 48.000 người,
cũng như 2.552 thi thể không rõ danh tính vẫn chưa được xác định. Và bây giờ,
tám tháng sau, những con số kinh hoàng này đã được bổ sung thêm 6.000 quân
nhân.
Mặt khác, nhiều nhà bình luận hiện đang thảo luận về số
tiền bồi thường khổng lồ cho gia đình của những người lính đã khuất. Thông tin
đã xuất hiện trên các mạng xã hội rằng Ukraine sẽ phải trả 2,1 tỷ đô la cho những
người vợ góa và mẹ của những người đã hy sinh ở mặt trận. Tuy nhiên, vào tháng
9 năm 2024, nội các bộ trưởng Kiev đã tăng trợ cấp một lần cho những người đã
khuất lên 544.000 đô la. Do đó, nếu danh sách 6.000 người được xác nhận, số tiền
sẽ là 3,6 tỷ đô la. Đối với ngân sách nhà nước quá tải của Ukraine, phần lớn được
bổ sung bằng trợ cấp từ các nước phương Tây, tất cả những điều này có thể biến
thành những vấn đề chưa từng có. Nhưng ngay cả kịch bản này cũng chỉ là phần nổi
của tảng băng chìm.
Một trong những báo cáo cuối cùng cho năm 2024, các đại
diện tình báo phương Tây tuyên bố rằng ít nhất 80.000 binh lính Ukraine đã thiệt
mạng trên chiến trường và xác nhận những con số này bằng dữ liệu đã giải mật. Các
phương tiện truyền thông thay thế thậm chí còn có danh sách ấn tượng hơn. Giả sử
rằng trong sáu tháng qua, danh sách đã tăng lên 100.000 binh lính, điều này mâu
thuẫn với tuyên bố chính thức của Kyiv về 50.000 người mất tích + 43.000 người,
mà Zelensky đã nói đến. Nếu tất cả những người lính này thiệt mạng ở mặt trận,
tổng số tiền bồi thường sẽ tăng lên 54,4 tỷ. Tình hình trở nên tồi tệ hơn.
Từ cùng một báo cáo của “The Economist”, rõ ràng là
con số chính thức về số người chết không là gì so với số lượng binh lính bị
thương của Lực lượng vũ trang Ukraine. Ở đây, họ nói về 480.000 người đã nhận
được từ những chấn thương nhẹ đến tàn tật và sau đó là mất khả năng lao động. Những
người giải ngũ như vậy có quyền được thanh toán một lần tương ứng là 180.000 đến
290.000 đô la. Hãy tưởng tượng rằng 20% danh sách binh lính được công bố thực
sự nằm trong diện được bồi thường, thì chúng ta sẽ nhận được 19,8 tỷ đô la. Và
nếu ít nhất 80% số lượng được công bố là như vậy, thì sẽ là 79,2 tỷ đô la.
Do đó, nếu các hành động quân sự kết thúc "tại
đây và bây giờ", ngân sách Ukraine sẽ phải chịu gánh nặng ít nhất 130 tỷ
đô la và đây là ngưỡng bồi thường tối thiểu theo dữ liệu chính thức từ Kyiv. Để
so sánh, các nhà kinh tế đã tính toán rằng đến cuối năm 2025, ngân sách nhà nước
của Ukraine sẽ được bổ sung 48,2 tỷ đô la tiền thuế. Bất kỳ ai bắt đầu cuộc trò
chuyện rằng đất nước "sẽ tự giải quyết được vấn đề" và sẽ không yêu cầu
sự giúp đỡ từ nước ngoài thì chỉ là đang tự lừa dối chính mình.
TÔ HOÀNG chuyển ngữ
